Page 16 - mag_100
P. 16
ΑΣ φΙΛοΣοφήΣουμε…
Αριστοτέλη -απ' ό,τι λένε οι ιστορικοί έχει απορριφθεί σήμερα, είναι όμως
του βιβλίου- και γύρω στα 500.000 επιστήμη με τον τρόπο που χρησιμο-
αντίτυπα. Το νούμερο είναι εξωφρε- ποιούμε τη λέξη. Η νευτώνεια φυσική
νικό για την εποχή. Δεν υπάρχει σύ- του 17ου αιώνα, δεν αφορά αποκλει-
γκριση με άλλον συγγραφέα. Πρό- στικά την Αγγλία. Έχει εφαρμογή πα-
κειται για εκδόσεις που είναι είτε στα ντού, στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην
Λατινικά, είτε σε σύγχρονες ευρω- Ιταλία και σε όλο τον κόσμο. Με αυτή
παϊκές γλώσσες, Γαλλικά, Αγγλικά, την έννοια, ο Αριστοτέλης έχει αυτήν
Ιταλικά, καθώς οι εθνικές γλώσσες την οικουμενικότητα.
αρχίζουν να επεκτείνονται. Έτσι, τον Ίσως ισχύει και ένα άλλο κριτήριο.
16ο αιώνα δεν υπάρχει συγκρίσιμο Τόσο η λογική του, όσο και η φυσική
μέγεθος με τη διάδοση του αριστο- του, θεωρούνται, και είναι ως έναν
τελικού έργου στα ευρωπαϊκά έθνη- βαθμό, εκφράσεις του ανθρώπινου
κράτη που σιγά-σιγά δημιουργούνται. λογικού. Είναι ενδιαφέρον ότι παντού
Άρα, λοιπόν, εδώ έχουμε ένα πρω- μεταφράζονται πρώτα τα γραπτά του
16 τότυπο και παγκόσμιο φαινόμενο. για τη λογική. Φαίνεται ότι οι Άραβες
Αν ήθελε κάποιος να το ερμηνεύσει, και οι Ευρωπαίοι αντιλαμβάνονταν
πράγμα όχι εύκολο, θα έλεγε ότι η ότι δεν μπορούν να εκφραστούν σω-
αριστοτελική φιλοσοφία δεν είναι στά επιστημονικά ή ρητορικά χωρίς
προσκολλημένη στις συνθήκες της να έχουν μελετήσει από πρώτο χέρι
γέννησής της. Δεν αφορά μόνο την τους συλλογισμούς, όπως τους ανα-
εποχή που έγραψε ο Αριστοτέλης. Για λύει ο Αριστοτέλης.
παράδειγμα, η πλατωνική πολιτεία, Για την αριστοτελική φυσική ισχύει το
μεταφραζόμενη στα αραβικά ή τα λα- ίδιο. Δεν υπάρχει λαός που να μην την
τινικά, μετά τόσους αιώνες, φαίνεται υιοθέτησε, επειδή είναι πάρα πολύ κο-
σαν κάτι εντελώς ξένο και εκτός πλαι- ντά σε αυτό που αντιλαμβάνεται και
σίου του ύστερου Μεσαίωνα και της πιστεύει ο μέσος άνθρωπος για τον
Αναγέννησης, αφού αφορά την Αθή- κόσμο. Ο μέσος άνθρωπος θα πει ότι
να του 4ου π.Χ αιώνα και την παρακ- τα βαριά σώματα πέφτουν και τα ελα-
μή της αθηναϊκής δημοκρατίας. φρά ανεβαίνουν. Ακόμα και σήμερα
Ο Αριστοτέλης έχει μια απόσταση λέμε να γεμίσουμε με ήλιο ένα αερό-
από την εποχή του, δηλαδή το κείμενό στατο, για να ανέβει προς τα πάνω.
του μπορεί να διαβαστεί σε οποιαδή- Δεν καθόμαστε να σκεφτούμε ότι το
ποτε εποχή. Η φυσική του Αριστοτέλη ήλιο είναι πιο ελαφρύ από τον αέρα
δεν έχει τόπο και χρόνο. Είναι επιστή- και γι'αυτό ανεβαίνει. Θεωρούμε ότι
μη, άσχετα αν είναι λανθασμένη και το ήλιο ανεβάζει τα πράγματα. Λέμε,
