Page 43 - mag_118

«Είναι πολύ περισσότερο άξιο σεβασμού

το να έχεις τη βιβλιοθήκη σου γεμάτη βιβλία,

παρά το πορτοφόλι σου γεμάτο λεφτά.»

John Lyly

ΝΙΚΟΣ ΣΑΡΑΝΤAΚΟΣ

ΤΟ ΖΟΡΜΠΑΛΙΚΙ

ΤΩΝ ΡΑΓΙΑΔΩΝ

ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ 1821
ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ ΤΟΥ

Εκδόσεις ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ

Τι ήταν ο ελτζής, ο βεκίλης και ο καϊμακά-
μης; Ποια ήταν η διαφορά του αρματολού
από τον κλέφτη; Ποιοι ήταν οι Κακλαμάνοι,

οι Ταλαρίσιοι και οι Χαλδούπηδες; Ποιος
ήταν ανώτερος: ο αγάς, ο πασάς ή ο μπέης;

Το μπρίκι ήταν πιο δυνατό, η κορβέτα ή η
φρεγάτα; Ποια θέση είχαν στο οθωμανικό
σύστημα ο σούμπασης, ο τασιλτάρης και ο ζαμπίτης; Ποια σημασία είχαν

στα ελληνικά της εποχής οι λέξεις λουφές, πρέζα και τερτίπι; 43
Καθώς βαίνουμε προς τον εορτασμό των 200 χρόνων από το ιδρυτικό γε-
γονός του νεοελληνικού κράτους, τα κείμενα της εποχής θα βρεθούν στο

προσκήνιο. Όλα όμως αυτά τα κείμενα, είτε είναι γραμμένα από ασπού-
δαχτους είτε από πολύ μορφωμένους, είτε ιδιόχειρα είτε με τη μεσολάβη-
ση γραμματικών, περιέχουν λέξεις άγνωστες στον σημερινό αναγνώστη ή

όρους που σήμερα έχουν προσλάβει διαφορετική σημασία στη σημερινή
γλώσσα ή χρησιμοποιούνται σε άλλο πλαίσιο.

Έχοντας αποδελτιώσει δεκάδες συγγράμματα της εποχής, από απομνη-
μονεύματα και ιδιωτική αλληλογραφία έως αποφάσεις του Βουλευτικού
και αναφορές προς τις αρχές, χωρίς να ξεχνάει τα δημοτικά τραγούδια,

ο Νίκος Σαραντάκος, μανιώδης κυνηγός λέξεων, συγκέντρωσε 300 αντι-
προσωπευτικούς όρους, επιχειρώντας με τον τρόπο αυτό να ανιχνεύσει

το Εικοσιένα μέσα από τις λέξεις του: λέξεις της οθωμανικής διοίκησης,
ορολογία του άτακτου και του τακτικού στρατού, λεξιλόγιο των καραβιών
και της ναυτοσύνης, νομίσματα οθωμανικά και ευρωπαϊκά, ακόμη και τους

πρώτους χαρακτηρισμούς των αντίθετων στις εμφύλιες διαμάχες.
Πάνω από χίλια παραθέματα, από τη δωρική λιτότητα του Μακρυγιάννη
έως τα φαναριώτικα κομψοτεχνήματα του Μαυροκορδάτου, μεταφέρουν

στον σημερινό αναγνώστη το πνεύμα της εποχής και το ύφος και ήθος των
ανθρώπων της, από τα μεγάλα και τα ηρωικά κατορθώματα έως τα καθημε-
ρινά ή και τα χαμερπή, ιχνηλατώντας έτσι το Εικοσιένα μέσα από τις λέξεις

του.