Page 15 - mag_109n
P. 15
του Γεράσιμου Γεωργάτου
ρισσότερο τον εαυτό του παρά το Ελλάδα σήμαινε υλισμός. Οι αμφι-
θύμα του, εναρμονίζονται τέλεια βολίες σε ότι αφορά την αξιοπιστία
με τη στωική διδασκαλία. Επίσης των αισθήσεων τον ενοχλούσαν και
η αδιαφορία του στη ζέστη και στο γι'αυτό εξώθησε την αντίθετη άποψη
κρύο, η λιτότητά του στα ζητήματα στα άκρα. Υποστήριζε ότι όχι μόνο ο
της τροφής και του ιματισμού και η πραγματικός κόσμος των αισθητών
απόλυτη περιφρόνησή του προς όλες αντικειμένων είναι στερεός και υλι-
τις σωματικές ανέσεις είναι πράγμα- κός, και η ψυχή και ο νους, αλλά και
τα που ταίριαζαν στη διδασκαλία του έννοιες όπως η αρετή, η δικαιοσύνη
Ζήνωνα και των Στωικών, οι οποίοι και ο νόμος, όλα αυτά ο Ζήνωνας τα
όμως δεν ασπάζονταν την πλατωνι- θεωρούσε ως υλικές υποστάσεις.
κή θεωρία των ιδεών και κατά κανό- Διέκρινε το σύνολο των όντων
να απέρριπταν τα επιχειρήματα του σε τρεις κατηγορίες: τα αγαθά
Πλάτωνα περί αθανασίας της ψυχής (π.χ, φρόνηση, αντρεία, δικαιο-
την οποία όμως υιοθέτησαν οι μετα- σύνη…), τα κακά (π.χ, αδικία επι- 15
γενέστεροι Στωικοί. πολαιότητα…), και τα ουδέτερα
Οι παλαιότεροι Στωικοί συμφω- ή αδιάφορα (π.χ, πλούτος, δόξα,
νούσαν με τον Ηράκλειτο ότι η ηδονή, ζωή, θάνατος…). Η πιο
ψυχή αποτελείτο από υλικό πυρ, μεγάλη αρετή, κατά Ζήνωνα, εί-
δηλαδή έχει υλική υπόσταση, ναι η φρόνηση. Πρόκειται για την
όπως και ο νους. Η ύλη διαθέ- ιδιότητα που χαρακτηρίζει τον σπου-
τει δηλαδή γι'αυτούς ενδιάθετες, δαίο και σοφό άνθρωπο από τον
οντολογικές θα λέγαμε ιδιότη- φαύλο και τον άφρονα, με την οποία
τες, όπως η σκέψη και η κίνηση. μπορεί να διακρίνει τα σημαντικά
Ο Ζήνωνας δεν ενδιαφερόταν και από τα ασήμαντα, τα αγαθά από τα
τόσο γι'αυτές τις μεταφυσικές λεπτο- επουσιώδη και αδιάφορα. Είναι
λογίες. Το σημαντικό γι'αυτόν ήταν φανερό ότι αυτό που επιχειρεί να
η αρετή και απέδιδε αξία στη φυσι- εξασφαλίσει ο Ζήνωνας είναι η
κή και στη μεταφυσική μονάχα κατά αταραξία, η γαλήνη και η ευτυχία
το μέτρο που συνέβαλαν στην ηθική. του ανθρώπου στην ταραγμένη
Προσπαθούσε να καταπολεμήσει τις και μεταβατική εποχή του. Γι'αυ-
μεταφυσικές τάσεις της εποχής του τό και προτεραιότητα δεν έχει η
με τον κοινό νου, που στην Αρχαία επιστήμη αλλά η ηθική.
