Page 17 - mag_88
P. 17
του Γεράσιμου Γεωργάτου
Όντα), δηλαδή αν δεν υπάρχει αυτή μής, είναι πάρα πολύ κακή πολιτεία.
ή υπόταξη των όντων στις Ιδέες, Υπάρχει λοιπόν ένα κριτήριο για να
μέσω «της μίμησης» ή «της συμμε- κρίνουμε την πραγματικότητα. Γι’
τοχής» δεν είναι δυνατή η κριτική. αυτό, ακόμα και στην καθαρότερη
Γι' αυτό ο Πλάτωνας δεν είναι ένας μορφή της, η θεωρία των Ιδεών εί-
στοχαστής του άλλου κόσμου, δεν ναι προσανατολισμένη στην πραγ-
είναι απλώς ένας μεταφυσικός στο- ματικότητα και όχι σ’ έναν άλλον
χαστής, όπως συνήθως του προσά- κόσμο.
πτουν. Θέλει να υιοθετήσει και να Άλλωστε σε ένα μεταφορικό πλα-
προτείνει ένα σύστημα αξιών, με το τωνικό μύθο, τον γνωστό μύθο του
οποίο μπορεί κανείς να κρίνει την Σπηλαίου, ο φιλόσοφος που στην
πραγματικότητα. αρχή είναι εθισμένος στις σκιές και
Όταν γράφει, λοιπόν, την Πολιτεία, κάποια στιγμή καταφέρνει να βγει
επιχειρώντας να οικοδομήσει μια έξω από το σπήλαιο και να αντικρί-
ιδανική πολιτεία, που δεν υπάρχει σει τον ήλιο, δηλαδή τις Ιδέες, και
στην πραγματικότητα, δημιουργεί να φωτιστεί για το τι είναι το αγα-
και προτείνει ένα πρότυπο. Υπάρ- θό ή το ωραίο, δεν επαναπαύεται, 17
χουν τρεις κοινωνικές τάξεις, οι αλλά επιστρέφει στο σπήλαιο. Εκεί
Σοφοί που διοικούν, οι Φρουροί θα έχει περίπου την τύχη του Σω-
που υπερασπίζονται την πόλη και οι κράτη. Θα τον διασύρουν, ενώ θα
Δημιουργοί (τεχνίτες και γεωργοί) προσπαθεί να μεταφέρει και στους
που αποτελούν τις παραγωγικές τά- υπόλοιπους την αλήθεια που ο ίδιος
ξεις. Οι φρουροί και οι Δημιουρ- αντίκρισε.
γοί έχουν σχέση υπόταξης με τους Αυτή η αντίληψη ότι ο φιλόσοφος,
Σοφούς οι οποίοι διοικούν δίκαια ο φωτισμένος, ξαναγυρίζει πίσω,
αφού γνωρίζουν τις Ιδέες, επομέ- είναι ένας άλλος τρόπος για να μας
νως και την Ιδέα της δικαιοσύνης. πει ο Πλάτωνας με τη γλώσσα του
Για τους Σοφούς και τους Φρου- μύθου, ότι η φιλοσοφία είναι και
ρούς, ισχύει η κοινοκτημοσύνη των δρώσα δύναμη στην κοινωνία, δεν
αγαθών και των γυναικών για να είναι καθαρή γνώση. Είναι γνώση
αποφεύγονται οι προστριβές και οι για να αλλάξουμε την κοινωνία,
ανταγωνισμοί για την εξουσία. Για ακόμα και αν κινδυνεύει η ζωή του
τους Δημιουργούς επιτρέπεται η φιλοσόφου, όπως έκανε ο Σωκρά-
ιδιοκτησία και ισχύει η μονογαμία. της. Η γνώση για τη γνώση δεν έχει
Με βάση αυτό το πρότυπο, θέλει αξία για τον Πλάτωνα. Πρέπει να
να μας πει ότι η Αθήνα της εποχής είναι στραμμένη στην αντιστροφή
του, που είχε μπει σε τροχιά παρακ- της πολιτικής παρακμής.
