Page 32 - mag_53
P. 32
ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣεΙΣ
ΕΝΤΕΝ ΦΟΝ ΧΟΡΒΑΤ
ΝΕΟΙ ΧΩΡΙΣ ΘΕΟ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΦΙΛΝΤΙΣΙ
Σε μια τάξη σχολείου οι έφη- Ο Χέρμαν Χέσσε έγραψε για
βοι μαθητές είναι γράμματα, όχι το μυθιστόρημα του Χόρβατ το
ονόματα. Εκπαιδεύονται να ανα- 1938 ότι είναι «μεγαλειώδες και
παράγουν προπαγανδιστικά σλό- αιχμηρό για την ηθική κατάσταση
γκαν που ακούνε στο ραδιόφωνο του κόσμου».
και κάνουν ιδανικό τους τον σαρ- Πραγματικά, το μεγαλείο της
κασμό και την πίστη στη διαίρεση γλώσσας και ο εκπληκτικός τρό-
των ανθρώπων σε ανώτερους πος που ο συγγραφέας φωτίζει
και κατώτερους. Ο δάσκαλός την ανθρώπινη ψυχή είναι ο λό-
τους προσπαθεί να μην οργίζεται γος της σπουδαιότητάς του.
για να μη χάσει τη δουλειά του Ο ίδιος ο Χόρβατ έχει γράψει ντικό βραβείο Κλάιστ.
και για να βγει κάποτε στη σύ- για το βιβλίο του: «Είναι ένα βι- Όταν οι Ναζί πήραν τη εξουσία το
νταξη και ακολουθεί τις μυστικές βλίο ενάντια στους (πνευματικά) 1933 έφυγε από τη Γερμανία κι
εγκυκλίους της Επιθεώρησης, για αναλφάβητους, ενάντια σ’ αυτούς εγκαταστάθηκε στη Βιέννη. Μετά
να τονώσει τα πατριωτικά αισθή- που γνωρίζουν μεν ανάγνωση την προσάρτηση της Αυστρίας στο
ματα και την πολεμική ετοιμότητα και γραφή, αλλά δεν ξέρουν τι γερμανικό Ράιχ το 1938, ο Χόρβατ
των μαθητών του. γράφουν και δεν καταλαβαίνουν εγκαταστάθηκε στο Παρίσι.
Θα βρεθούν σε μια κατασκήνω- τι διαβάζουν. Εγώ το έγραψα Ο Χόρβατ τον Ιούνιο του 1938 χτυ-
ση κοντά σε ένα απομακρυσμέ- για τους νέους που σήμερα εί- πήθηκε από ένα κλαδί δέντρου και
νο χω¬ριό για συμπληρωματική ναι τελείως διαφορετικοί απ’ ότι σκοτώθηκε στη διάρκεια μιας κα-
στρατιωτική εκπαίδευση. Η επα- οι χοντροί Φιλισταίοι που προ- ταιγίδας στο Σανς Ελυζέ. Η ειρωνεία
φή με μια άλλη πραγματικότητα σποιούνταν τους νέους. Από τη της τύχης είναι ότι λίγες μέρες πριν
32 θα ταράξει τις ισορροπίες. Ο βρώμα και τη λάσπη ξεπηδάει μια πεθάνει έλεγε σ’ ένα φίλο του: «Δεν
δάσκαλος θα διαβάσει κρυφά καινούργια γενιά. Αυτή είναι που φοβάμαι τόσο τους Ναζί. Υπάρχουν
το ημερολόγιο ενός μαθητή αλλά θέλω ν’ αναφέρω στο βιβλίο μου. χειρότερα πράγματα που μπορεί να
δεν θα το ομολογήσει, και αυτό Θα μάθει από τα λάθη και τις αμ- φοβάται κάποιος και να μην ξέρει
θα είναι η αφορμή για μια δολο- φιβολίες μας! Ακόμα κι αν μόνο καν γιατί τα φοβάται. Για παράδειγμα
φονία. ένας αγαπήσει αυτό το βιβλίο, εγώ φοβάμαι τους δρόμους. Μπο-
Στη δίκη που θα ακολουθήσει τα θα είμαι ευτυχής! (Κι όλα αυτά εί- ρεί να είναι πολύ εχθρικοί για τον
εμπλεκόμενα πρόσωπα θα πρέπει ναι τόσο αληθινά, τόσο αληθινά! άνθρωπο, μπορεί να τον καταστρέ-
να αντιμετωπίσουν την ευθύνη Πιστεύω στον Θεό. Πιστεύω ότι ψουν. Οι δρόμοι με φοβίζουν».
και την αλήθεια. υπάρχει κάτι που μας καθοδηγεί. Στα έργα του Χόρβατ κυριαρχούν η
Τελικά, ο πραγματικός ένοχος και Πιστεύω ότι υπάρχει ένας κυρίαρ- λαϊκή κουλτούρα, η πολιτική και η
οι ηθικοί αυτουργοί θα αποκαλυ- χος των συμπτώσεων. Επίσης, το ιστορία. Προειδοποίησε ήδη από την
φθούν, με όλες τις αναπόφευκτες κακό έχει σκιώδεις πλευρές. Γιατί αυγή του φασισμού για τα δεινά και
συνέπειες και παράπλευρες απώ- και οι σκιές είναι μερικές φορές τους κινδύνους που έφερνε μαζί του.
λειες που απαιτεί η αποκατάσταση καλές)». Στο έργο του «Δίχως Θεό» περιγρά-
της αλήθειας. φει την νεολαία την εποχή του ναζι-
Μεσοπόλεμος. Η χώρα βρίσκεται Για τον συγγραφέα: Ο Έντεν φον σμού από τη σκοπιά ενός βολεμένου
υπό το απολυταρχικό καθεστώς Χόρβατ γεννήθηκε στις 9 Δεκεβρίου δασκάλου, ανήμπορου να κάνει κάτι
του Ανώτερου Πληβείου. 1901 στο Φιούμε της Ουγγαρίας. απέναντι στη ρατσιστική και στρατι-
Άνθρωποι ψάρια κολυμπάνε σε Ο πατέρας του ήταν διπλωμάτης της ωτική προπαγάνδα του καθεστώτος,
έναν κόσμο με μόνο ζητούμενο Αυστρουγγρικής Μοναρχίας και έζη- που μετατρέπει νέους ανθρώπους σε
την υποταγή. Σε τέτοιες εποχές, σε σε πολλές πόλεις. απάνθρωπα όντα.
σύμφωνα με τον Έντεν φον Χόρ- Μητρική του γλώσσα ήταν τα ουγ- Θεωρείται ο θεμελιωτής της βιεν-
βατ, απουσιάζει η αλήθεια η οποία γρικά. Πήγε Γυμνάσιο στη Μπρατι- νέζικης λαϊκής λογοτεχνίας και στα
αντικαθίσταται από το ψέμα. σλάβα, αλλά το τελείωσε στη Βιέννη, θεατρικά έργα του, όπως και στα
Ο συγγραφέας αναζητά με από- όπου και έμαθε γερμανικά. Συνέχισε μυθιστορήματά του (Ιστορίες από
γνωση και κρυφή ελπίδα ξανά τον τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο το δάσος της Βιέννης, Πίστη, Αγά-
Θεό. Όχι έναν Θεό που προσφέ- του Μονάχου. Τότε, ήταν που άρχισε πη, Ελπίδα, Δίχως Θεό) ο Χόρβατ
ρει το απάγκιο της πίστης, αλλά να γράφει. Έφυγε από το πανεπιστή- περιγράφει μία σαφή εικόνα της στε-
έναν Θεό που είναι ταυτισμένος μιο το 1922, χωρίς να πάρει πτυχίο. νοκεφαλιάς και της υποκρισίας των
με την αλήθεια. Το 1931 του απονεμήθηκε το σημα- μικροαστών.
