Page 44 - mag_73
P. 44
ΑΣ φΙΛΟΣΟφΗΣΟΥμε…
Ηράκλειτο - «της αρχής της μη αντί- ιδιότητες ή χαρακτηριστικά «του
φασης» ή «της ταυτότητας». Δεν Όντος». Το χαρακτηρίζει αγέννη-
μπορούμε λοιπόν να πούμε ταυτο- το και άφθαρτο, όλο, μοναδικό,
χρόνως, αν θέλουμε να διατυπώ- ακλόνητο - δηλαδή ακίνητο - πλή-
νουμε ορθές κρίσεις, ότι «το σπίτι ρες, συνεχές, ένα.
είναι και δεν είναι» ή ότι «το σπί- «Το Ον» είναι αγέννητο, δηλαδή
τι είναι σκύλος». Αυτό εισάγει μια αιώνιο, άφθαρτο και αθάνατο.
αντίφαση που για τον Παρμενίδη Γιατί αν μιλήσουμε για γέννηση,
δεν χωράει στη νόηση και στη φι- αναγκαστικά πρέπει να μιλήσουμε
λοσοφία. και για κάτι που κάποια στιγμή δεν
Σε άλλο σημείο του ποιήματός του υπήρχε, ήταν «μη Ον». Η μετάβα-
ο Παρμενίδης αναφέρεται σε κά- ση από «το μη Ον» «στο Ον» ονο-
ποια χαρακτηριστικά «του Όντος», μάζεται γέννηση από τους ανθρώ-
έτσι όπως το αντιλαμβάνεται: «Και πους. «Μη Ον» όμως δεν υπάρχει
υπάρχουν σημάδια σ' αυτήν την για τον Παρμενίδη. Επομένως, αν
οδό πάμπολλα, ότι το ον είναι πούμε ότι κάτι γεννήθηκε, στην ου-
44 αγέννητο και άφθαρτο, όλο και μο- σία παραβιάζουμε μια αρχή της νό-
ναδικό, ακλόνητο και πλήρες. Ούτε ησης που λέει ότι «το μη Ον» δεν
ποτέ ήταν ούτε θα είναι, γιατί είναι υπάρχει. Το θνητό θα ήταν η αντί-
τώρα όλο μαζί, ένα, συνεχές. Γιατί στροφη πορεία, το πέρασμα απ'
ποια γέννησή του θα αναζητούσες; «το Ον» στο «μη Ον». Άρα, «το Ον»
Από τα πού και προς πού να αυξή- δεν μπορεί παρά να είναι αγέννη-
θηκε; Ούτε θα σ' αφήσω από το μη το, άφθαρτο και αθάνατο. Με την
ον να πεις ή να σκεφτείς· γιατί δεν ίδια λογική ισχυρίζεται ότι «το Ον»
είναι δυνατό να πεις ή να σκεφτείς είναι και ακίνητο, δεν υπόκειται σε
ότι δεν είναι. Ποια ανάγκη θα το κίνηση και μεταβολή. Γιατί αν κι-
έκανε αργότερα ή νωρίτερα να αυ- νείται και βρεθεί σε άλλο σημείο
ξηθεί, ενώ θα είχε αρχίσει από το του χώρου, γίνεται «μη Ον» για το
τίποτε; Επομένως πρέπει είτε να εί- σημείο που ήταν πριν, πράγμα και
ναι εντελώς είτε να μην είναι καθό- πάλι αδιανόητο, αφού δεν υφίστα-
λου». ται «μη Ον». Πρόκειται για ευθεία
Με βάση τη γενική του αρχή ότι εί- απάντηση στη φιλοσοφία της δι-
ναι αδύνατο να σκεφτούμε «το μη αρκούς κίνησης και μεταβολής του
Είναι», «το μη Ον», επειδή το τίποτα Ηράκλειτου. Κατά ανάλογο τρόπο
δεν υπάρχει, ο Παρμενίδης συνά- θεμελιώνει όλες τις ιδιότητες του
γει λογικά κάποια κατηγορήματα, Όντος.
όπως λέμε στη φιλοσοφία, κάποιες Ίσως όλα αυτά να μας φαίνονται
