Page 40 - mag_73

ΑΣ φΙΛΟΣΟφΗΣΟΥμε…

ώρησε την αισθητηριακή εμπειρία την αίσθηση είτε από τη νόηση. Ο
ως μία από τις γνωστικές δυνα- Παρμενίδης αποκλείει την αίσθη-

τότητες του ανθρώπου, την οποία ση, απομένει συνεπώς γι' αυτόν η
απέρριψε ρητώς: «από τα μάτια, οδός της νόησης. Ο «δρόμος των
τα αυτιά, τα χέρια και τις λοιπές κοινών ανθρώπων», ο «δρόμος

αισθήσεις, δεν έχεις να μάθεις τί- της εμπειρίας», απορρίπτεται κατη-
ποτε», θα μας πει σε άλλο σημείο γορηματικά. Η θεά που τον εμπνέει

του ποιήματός του. Ούτε λοιπόν στο ποίημά του, όπως η μούσα τον
από τις γενικές αντιλήψεις, από Όμηρο, αποτρέπει τον νεαρό Παρ-
τις «ορδές των ανθρώπων χωρίς μενίδη από το δρόμο των κοινών

κρίση», αλλά ούτε και με τα μάτια ανθρώπων: «θα πρέπει, λοιπόν, σε
και τ' αυτιά, την ίδια δηλαδή την καμία περίπτωση, να μην ακολου-

αισθητηριακή εμπειρία, μπορούμε θήσεις αυτό που πιστεύουν οι άν-
να συλλάβουμε την αλήθεια. Από θρωποι για τα πράγματα».
πού μπορούμε τότε να αντλήσου-

με γνώση και να συλλάβουμε την
40 αλήθεια; Από τη νόηση θα μας πει

ο Παρμενίδης. «Το νοείν» εμφανί-

ζεται με τον Παρμενίδη για πρώτη
φορά στην ιστορία της φιλοσο-
φίας ως αυτόνομη πηγή γνώσης

και σύλληψης της αλήθειας. Στα
κείμενά του, «το νοείν» έχει την

κλασική σημερινή έννοια «της νό-
ησης». Κάτι που δεν υπήρχε μέχρι
τότε, ούτε φυσικά και στον Όμηρο

όπου η έννοια «του νοείν» σήμαινε
μια γενική αντίληψη που περιλάμ-

βανε και τις αισθήσεις. Ο Παρμε-
νίδη λοιπόν εισάγει πρώτος μια
βασική διάκριση της φιλοσοφίας,

εξαιρετικά γονιμοποιητική, αρκεί
να θυμίσουμε τη διαμάχη Ορθο-
λογισμού και Εμπειρισμού στα νε-

ότερα χρόνια για την προέλευση
της γνώσης. Από πού αντλούμε τη
γνώση και την αλήθεια; Είτε από