Page 77 - mag_76

της Αλεξάνδρας Πιπλικάτση

πάντα στην ξαφνική αντίληψη ότι γέλιου με τις κοινωνικές νόρμες. Ξε-

υπάρχει μια ασυμφωνία μεταξύ μιας κινάει με τρεις σχεδόν παραδοχές,
έννοιας και ενός πραγματικού αντι- δηλαδή ότι «δεν υπάρχει κωμικό έξω
κειμένου, το οποίο αναπαριστά την από το κυριολεκτικά ανθρώπινο», ότι

έννοια. Η «θεωρία της ασυμφωνίας» το κωμικό «απευθύνεται στην καθαρή

δε θα βρει πολλούς υποστηριχτές. νόηση» και ότι «το γέλιο οφείλει να
Γιατί αν και από τη θεώρηση αυτή έχει μια κοινωνική σημασία». Θεω-
το χιούμορ μπορεί να ενεργοποιεί ρεί πως το κωμικό γεννάται από την

μια διαδικασία επίλυσης προβλήμα- ακαμψία σώματος και πνεύματος και

τος και να βασίζεται στην έκπληξη, από τα ελαττώματα του χαρακτήρα.
ωστόσο και η πρώτη διεργασία και Τα ελαττώματα δεν αφορούν έναν
η έκπληξη δεν οδηγούν απαραίτητα συγκεκριμένο άνθρωπο, «η κωμω-

και μόνο σε γέλιο, αλλά πολλές φο- δία», ισχυρίζεται ο bergson, «γεννάει

ρές και σε σύγχυση λόγω αδυναμίας τύπους». Άλλες γενεσιουργές αιτίες
σύλληψης του νοήματος, σε σοκ, σε του κωμικού που αναφέρει ο bergson
εκνευρισμό, ακόμη και σε τρόμο και είναι ο αυτοματισμός, οι άνθρωποι 77

αηδία. Όμως η αναζήτηση της πηγής ως μαριονέτες, η επανάληψη, η αντι-

του γέλιου στον εσωτερικό κόσμο στροφή και η μεταφορά. Το κυριότε-
του ανθρώπου θα συνεχιστεί. Έτσι, ρο, όμως, είναι πως θεωρεί ότι: «Το
ο Friedrich Wilhelm Nietzsche, ανα- γέλιο οφείλει να είναι κάτι σαν κοι-

ζητώντας την απελευθέρωση από τις νωνική χειρονομία. Με το φόβο που

νοσηρές εσωτερικές συγκρούσεις εμπνέει καταστέλλει τις εκκεντρικό-
των ανθρώπων, θεωρώντας πως τητες, διατηρεί διαρκώς σε εγρήγορ-
ο άνθρωπος με το γέλιο ανακου- ση και σε αμοιβαία επαφή ορισμένες

φίζεται και μεταπίπτει στο αντίθετο δραστηριότητες βοηθητικής τάξεως,

του φόβου, γράφει στο βιβλίο του, που διέτρεχαν τον κίνδυνο να απο-
Τάδε έφη Ζαρατούστρα, στο κεφά- μονωθούν, κάνει, τέλος, εύκαμπτο
λαιο για τον Ανώτερο άνθρωπο, ό,τι υπόλοιπο μηχανικής ακαμψίας

«για τη γελαστή θύελλα που ρίχνει μπορεί να απομείνει στην επιφάνεια

σκόνη στα μάτια κάθε απελπισμένου του κοινωνικού σώματος».
και ομπυασμένου». Και η φυσική πορεία της αναζήτη-
Το 1900, εκδίδεται το βιβλίο Το σης της πηγής του γέλιου ήταν να

γέλιο, του Henri bergson, το οποίο ασχοληθεί με αυτό και η ψυχανάλυ-

θα αποτελέσει σταθμό για τη μελέτη ση, όπου σε αυτήν την κατεύθυνση,
του. Ο bergson συνδέει τη φύση του μεγάλη ήταν η συμβολή του Sigmund