Page 76 - mag_76
P. 76
μΙΚΡες ΙςΤοΡΙες
το γέλιο
περιορισμούς που θα καθορίζονται baudelaire την πηγή του γέλιου, στο
από το νόμο. Η άποψη περί της κα- δοκίμιό του Περί της ουσίας του
τωτερότητας της κωμωδίας και ότι γέλιου και γενικά περί του κωμικού
το γέλιο χαρακτηρίζει τους αγροί- στις πλαστικές τέχνες, το 1855, που
κους διατυπώνεται στο έργο του πιστοποιεί τη σατανική φύση του. Το
Περί Ποιητικής με την ερμηνευτική γέλιο «δεν είναι παρά η αιφνίδια, η
παράδοση των Δωριέων που δεν απρόοπτη αίσθηση ενός μικρού θρι-
ετυμολογεί την κωμωδία από τη άμβου, που προκαλεί η σύγκριση με
λέξη «κώμο», τη μεθυσμένη, δηλα- την αδυναμία του άλλου, διακρίνε-
δή, συντροφιά των διονυσιακών ται απροκάλυπτα από μοχθηρία και
γιορτών, αλλά από τη λέξη «κώμη», λειτουργεί εκδικητικά ως τιμωρία».
δηλαδή την αγροικία, υποστηρίζο- Ο baudelaire, όμως, προχωράει πα-
ντας πως οι κωμικοί ονομάστηκαν ραπέρα από την κοινωνική σάτιρα
έτσι γιατί περιπλανιούνταν στις κώ- ορίζοντας την έννοια του «απόλυτου
μες, περιφρονημένοι από την πόλη. κωμικού», το οποίο αφορά κυρί-
76 Η άποψη του Αριστοτέλη ότι η κω- ως φανταστικά δημιουργήματα που
μωδία είναι μίμησις φαυλοτέρων, προκαλούν μια ξαφνική ανατροπή
καθώς ασχολείται με κατώτερους στη φύση των πραγμάτων, μια βίαιη
ανθρώπους, αποτέλεσε μια μα- ανατροπή των προσδοκιών.
κραίωνη παράδοση περί κωμικότη- Ο Ιmmanuel Κant θα αναζητήσει
τας. Αιώνες αργότερα, τo 1650, ο τους γνωστικούς μηχανισμούς οι
Thomas Hobbes, στο δοκίμιό του οποίοι δημιουργούν το χιούμορ και
Περί της ανθρώπινης φύσης, θα το γέλιο και θα είναι ένας από τους
αναφέρει πως το γέλιο ελκύεται θεμελιωτές μιας άλλης θεώρησης,
από το αίσθημα μιας αιφνίδιας υπε- της γνωσιακής «θεωρίας της ασυμ-
ροχής μας είτε έναντι των άλλων, βατότητας ή ασυμφωνίας». Σύμ-
είτε έναντι των εαυτών μας σε μια φωνα με αυτήν το χιούμορ ορίζεται
προγενέστερη στιγμή. Αντίστοιχη ως ασυμβατότητα ανάμεσα σε κάτι
διατύπωση κάνει στο έργο του Λε- προσδοκώμενο και στο απροσδόκη-
βίαθαν, όπου «το γέλιο αποτελεί το τα διαφορετικό, ακυρωτικά κατώτε-
προϊόν μιας ξαφνικής δόξας ή αυ- ρο από το αναμενόμενο που εμφα-
τό-επιβεβαίωσης που γεννιέται από νίζεται στην πραγματικότητα. Στην
τη σύγκριση με τα ελαττώματα του ίδια θεωρία κινείται και ο arthur
άλλου». Σ’ αυτήν ακριβώς την ανω- Schopenhauer, ο οποίος θεωρεί ότι
τερότητα εντοπίζει και ο Charles η πρόκληση του γέλιου οφείλεται
