Page 12 - mag_97
P. 12
Ας φιλοςοφήςουμε…
σε σύγκριση με τον ουρανό. Υπο- (γεννούν αυγά). Τα άναιμα τα υπο-
στηρίζει επιπλέον ότι επειδή υπάρ- διαίρεσε σε μαλάκια (π.χ χταπόδι,
χει μεγάλη ομοιότητα μεταξύ της σουπιά), μαλακόστρακα (π.χ κα-
ζωικής και ανθρώπινης φύσης, οι βούρι, καραβίδα), οστρακόδερμα
ζωολογικές σπουδές συμβάλλουν (π.χ σαλιγγάρι, στρείδι) και έντο-
στη γνώση του ανθρώπινου ορ- μα. Τοποθέτησε αυτές τις βασικές
γανισμού. Πιστός στην τελεολογία κατηγορίες σε ιεραρχική κλίμακα,
του, υπογραμμίζει ότι η τάξη και η ανάλογα με το βαθμό της θερμότη-
σκοπιμότητα που παρουσιάζονται τάς τους. Σήμερα, χρησιμοποιούμε
με ιδιαίτερη ευκρίνεια στο ζωικό ακόμα την αριστοτελική ορολογία.
βασίλειο, μας προσφέρουν την Δικαίως θεωρείται ο θεμελιωτής
ευκαιρία να ανασκευάσουμε την της βιολογίας.
άποψη ότι τα έργα της φύσης είναι Όμως για τον Αριστοτέλη η φυσική
αποκλειστικά προϊόν του τυχαίου. ιστορία αποτελούσε μέσο για ένα
12 Ο Αριστοτέλης ξεκίνησε από το υψηλότερο σκοπό. η συλλογή δε-
ανθρώπινο σώμα ως μέτρο σύ- δομένων θεωρούσε ότι μπορούσαν
γκρισης για το ζωικό βασίλειο, το να τον οδηγήσουν στην κατανόηση
οποίο διαίρεσε σε κεφαλή, λαιμό, των φυσιολογικών λειτουργιών με
θώρακα, βραχίονες και σκέλη και τη διατύπωση αιτιακών εξηγήσεων.
προχώρησε στην περιγραφή στοι- Μην ξεχνάμε ότι για τον Αριστοτέ-
χείων όπως ο εγκέφαλος, το πε- λη, η αληθινή γνώση είναι πάντοτε
πτικό σύστημα, τα γεννητικά όργα- αιτιακή γνώση. Έννοιες όπως μορ-
να, οι πνεύμονες, η καρδιά και τα φή και ύλη, τα τέσσερα αίτια, και
αιμοφόρα αγγεία. Είναι ο πρώτος η σκοπιμότητα ή λειτουργικότητα,
ανατόμος. Στο έργο του «Περί τα δηλαδή το τελικό αίτιο, έχουν κε-
ζώα ιστορία» περιγράφει με ιδι- ντρική σημασία στη βιολογία του
αίτερες λεπτομέρειες περισσότε- Κάθε οργανισμός αποτελείται από
ρα από 500 είδη ζώων. Διαίρεσε μορφή-είδος και ύλη. Ύλη είναι τα
τα ζώα σε δύο μεγάλες κατηγορί- διάφορα όργανα που απαρτίζουν
ες, τα «έναιμα» (τα ζώα που έχουν το σώμα. Μορφή-είδος είναι η
ερυθρό αίμα) και τα «άναιμα». Τα οργανωτική αρχή που συνενώνει
έναιμα τα υποδιαίρεσε σε ζωοτόκα αυτά τα όργανα σε ένα ενοποιη-
τετράποδα (θηλαστικά) και ωοτόκα μένο όλο. Ταύτιζε τη μορφή με την
