Page 32 - mag_123
P. 32
EΠΙΚΑΙΡΟΤΉΤΑ
Ο ηθικός πανικός
στην Αριστερά και τη Δεξιά
ΜΕ ΑΦΟΡΜΉ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ
ΤΟΥ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ
με απεργίες και διαδηλώσεις. Από τη γνωστή διχοτόμηση, τη βίαιη,
τον ποιητικό, πολιτικό και ανατρε- ανίερη τάση της εποχής να χωρί-
πτικό Σαββόπουλο της δεκαετίας ζει τα πάντα στα δύο: από τη μία,
του ’60, τον νεαρό που γελούσε με οι αγιογραφίες που έβλεπαν στον
την εξουσία και ταυτόχρονα ονει- Σαββόπουλο τον τελευταίο μεγά-
ρευόταν έναν άλλο κόσμο, έως τον λο Έλληνα δημιουργό, τον ποιητή
ώριμο, συντηρητικό, εθνικολαϊκό που ένωσε το λόγιο και το λαϊκό,
στοχαστή των τελευταίων δεκαε- τον στοχαστή που τόλμησε να μι-
τιών, η διαδρομή του δεν ήταν τί- λήσει για την ψυχή του έθνους·
ποτα άλλο παρά η διαδρομή μιας από την άλλη, η οργισμένη ακύρω-
κοινωνίας που άλλαξε πρόσωπο ση, οι φράσεις περί προδότη της
χωρίς να αλλάξει ψυχή. Η Αριστε- νεότητας, περί δεξιού αποστάτη,
ρά για χρόνια τον θεωρούσε δικό περί ηθικού αυτουργού της απο-
της παιδί και ίσως γι’ αυτό ένιωσε πολιτικοποίησης, περί απατεώνα.
προδομένη όταν εκείνος άρχισε να Και όμως, τίποτα από αυτά δεν πε-
32 κοιτάζει προς την απέναντι όχθη, ριγράφει την πραγματικότητα. Ο
όταν μίλησε για την «ελληνικότη- Σαββόπουλος δεν ήταν ούτε άγιος
τα» χωρίς το φίλτρο της εξέγερσης, ούτε δαίμονας αλλά προϊόν μιας
όταν στήριξε ψυχή τε και σώματι εποχής που έμαθε να εξιδανικεύ-
κυβερνήσεις και ρεύματα που κά- ει τη ρήξη και να ενοχοποιεί τη με-
ποτε σατίριζε. Ο θάνατός του ενερ- ταστροφή, όχι πάντα άδικα. Και ο
γοποίησε έτσι το παλιό τραύμα Νιόνιος; Ήταν ένας άνθρωπος που
της αποστασίας, την απώλεια ενός πορεύτηκε ανάμεσα στις αντιφά-
συμβόλου που η Αριστερά δεν σεις του, που άλλαξε μαζί με τον
μπόρεσε ποτέ να εντάξει πλήρως κόσμο του, και που στο τέλος έμει-
ούτε να απορρίψει ολοκληρωτικά. νε έκθετος απέναντι σε όλους, γιατί
Έμεινε κάπου ανάμεσα, ανάμεσα δεν μπορούσε πια να υπηρετήσει
στο θαυμασμό και τη δυσφορία, κανέναν μύθο, ούτε τον επαναστα-
στην αγάπη και την ενοχή. τικό ούτε τον εθνικό. Όσο και αν
Όμως, αυτός ο ηθικός πανικός δεν προσπάθησε, να γίνει ένα με τον
εκδηλώθηκε μόνο με λέξεις αλλά δεύτερο, αλλάζοντας κάποτε και
με τη σιωπή, με το ύφος, με τον την εμφάνιση του ώστε να μην θυ-
τρόπο που ο καθένας έσπευσε να μίζει τα χρόνια της αντίστασης στη
πει το δικό του αντίο. Στα κοινω- Χούντα και του Βιετνάμ αλλά έναν,
νικά δίκτυα και στα μέσα είδαμε καθωσπρέπει, νεορθόξο διανοού-
