Page 30 - mag_70
P. 30
ασ φΙΛοσοφΗσουμε…
ση μεταξύ των ξεχωριστών ήχων από τότε, από μία εμπειρική παρα-
αντιστοιχεί σε κάποια σταθερά τήρηση, κατάλαβε ο Πυθαγόρας
αριθμητικά μεγέθη. Ακούμε καλά ότι τελικά η μουσική είναι αριθμοί.
δύο ήχους αν προέρχονται από μία Μπορεί να μην είναι απίθανη αυτή
χορδή και από τη διπλάσιά της ή η ιστορία. Μπορεί να μην έγινε σε
από μία χορδή και από μία άλλη που σιδεράδικο, αλλά βλέποντας κά-
απέχει 2/3 απ’ αυτήν. Απλοί λόγοι ποιον οργανοπαίκτη να παίζει μια
αριθμών. Από αυτή την παρατήρη- ωραία μουσική. Δεν έχει τόση ση-
ση μέχρι τη γενική διατύπωση ότι μασία. Η ουσία είναι ότι το να πα-
τα πάντα είναι αριθμοί, υπάρχει μια ρατηρήσει κάποιος κάτι που το ήξε-
πορεία που θα επιχειρήσουμε να ραν πρακτικά οι άνθρωποι, μέχρι
την παρακολουθήσουμε. να το κάνει θεωρία και να πει ότι τα
Πριν απ' αυτό όμως, να αναφερ- βασικά αρμονικά διαστήματα στη
θούμε σε ένα από τα ανέκδοτα που μουσική είναι το 1 προς 2, που το
κυκλοφορούν για τον Πυθαγόρα, έλεγαν οκτάβα, το 2 προς 3, που το
που έχει καταγραφεί φυσικά από ονόμαζαν διαπασών και το 3 προς
30 πολύ μεταγενέστερους. Θα μπο- 4, είναι ένα βήμα που μπορούσε να
ρούσε να εμπεριέχει ένα πυρήνα γίνει μόνο από κάποιον επινοητικό
ιστορικής αλήθειας και να μας δεί- και παρατηρητικό άνθρωπο, όπως
ξει πώς ξεκίνησε αυτή η τάση προς πιθανότατα ήταν ο Πυθαγόρας. Κα-
τη μαθηματική φιλοσοφία. τόπιν, προσθέτοντας αυτά τα πρώ-
Λένε, λοιπόν, για τον Πυθαγόρα, τα τέσσερα νούμερα, 1+2+3+4, το
ότι ενώ περνούσε έξω από ένα σι- άθροισμα είναι 10. Το 10, που το
δεράδικο και άκουγε τον σιδερά να ονόμαζαν και «τετρακτύ», ξέρουμε
χτυπά το σφυρί στο αμόνι, παρατή- ότι για τους Πυθαγόρειους ήταν ο
ρησε ότι κάποια στιγμή ακούγονταν μαγικός αριθμός. Συμπύκνωνε όλη
ωραίοι αρμονικοί ήχοι και την άλλη τη μαγεία των αριθμών, γιατί περι-
στιγμή άρρυθμοι, μη αρμονικοί και λάμβανε τους 4 πρώτους βασικούς
κακόηχοι. Πήγε μέσα και παρατή- αριθμούς, οι αναλογίες των οποί-
ρησε πότε γίνεται το ένα και πότε ων αντιστοιχούσαν στα αρμονικά
γίνεται το άλλο. Διαπίστωσε λοιπόν μουσικά διαστήματα.
ότι όταν το σφυρί χτυπούσε το αμό- Αυτό το σύστημα το επέκτειναν
νι με ένα ρυθμό 1 προς 2 ή 2 προς μέχρι τον ουρανό. Ο Αριστοτέλης
3 ή 3 προς 4, τότε οι ήχοι ήταν αρ- μας μεταφέρει, απαξιωτικά βεβαί-
μονικοί, περίπου έβγαινε μουσική ως, τη θεωρία τους. Πίστευαν, μας
από το σιδεράδικο με βάση αριθ- λέει, οι Πυθαγόρειοι ότι υπάρχει
μητικές αναλογίες. Λένε λοιπόν ότι μια «μουσική των σφαιρών», δη-
