Page 29 - mag_70
P. 29
του Γεράσιμου Γεωργάτου
ήταν πολύ φυσικό αν ήταν ένας διέπεται από μια μορφή μαθηματι-
στοχαστής του 5ου π.Χ αιώνα που κής αρμονίας; το κλειδί είναι η
έγιναν μεγάλες μαθηματικές προ- λέξη αρμονία. αρμονία σήμαι-
σπάθειες και διατυπώθηκαν μαθη- νε μουσική μελωδία αλλά και
ματικές θεωρίες. ταίριασμα, σωστή συναρμογή
Και ο Αριστοτέλης, όταν αναφέρε- δύο ή περισσότερων μερών. Με
ται στη συμβολή των Πυθαγορεί- αυτές τις δύο έννοιες χρησιμοποι-
ων, μιλάει γι' αυτούς στον πληθυ- ούμε τη λέξη και σήμερα.
ντικό, χωρίς να ξεχωρίζει ποτέ τον Για τους Πυθαγόρειους, λοιπόν, η
Πυθαγόρα από αυτούς που έρχο- μουσική και το ίδιο το Σύμπαν έχουν 29
νται μία ή δυο γενιές μετά, όπως αριθμητική δομή. Αυτό θεωρείται
ο Φιλόλαος και ο Αρχύτας. Το πιο και είναι σίγουρα ανακάλυψη των
πιθανό είναι ότι ο Αριστοτέλης Πυθαγορείων. Οι άνθρωποι κατα-
γνωρίζει τα κείμενα των νεότερων σκεύαζαν όργανα και έπαιζαν μου-
Πυθαγορείων κι όχι τα παλιότερα σική πολύ πριν τους Πυθαγόρειους
δόγματα του ίδιου του Πυθαγόρα, και προφανώς ένας κατασκευαστής
τα οποία εξάλλου ο ίδιος δεν τα οργάνων ήξερε πώς θα κουρδίσει
κατέγραψε ποτέ. Συνεπώς, η αντί- τις χορδές ενός έγχορδου, λύρας
ληψη ότι «αρχή των πάντων είναι ή κιθάρας, ώστε να βγουν αρμο-
οι αριθμοί», πρέπει να διατυπώ- νικοί ήχοι από τις τρεις, τέσσερις,
θηκε στην πορεία της εξέλιξης του πέντε ή παραπάνω χορδές και ήξε-
ρεύματος των Πυθαγορείων και ρε ασφαλώς να κατασκευάσει ένα
όχι από τον ίδιο τον Πυθαγόρα, ξυλόφωνο σε τέτοιο μέγεθος ώστε
τουλάχιστον με αυτή την αφορι- να παράγονται ήχοι.
στική μορφή που μας την παραδί- Ο Πυθαγόρας, όμως, είναι αυτός
δει ο Αριστοτέλης. που σκέφτηκε ότι ο συνδυασμός
Όμως γιατί πίστευαν στα μαθημα- των ήχων γίνεται αρμονικός και
τικά οι Πυθαγόρειοι; Γιατί θεω- παράγεται μουσική σε κάποιες πε-
ρούσαν ότι αρχή των πάντων είναι ριπτώσεις ενώ σε κάποιες άλλες
οι αριθμοί και ότι όλο το Σύμπαν όχι. Πότε γίνεται αυτό; Όταν η σχέ-
