Page 28 - mag_77
P. 28
Ασ φΙλοσοφήσουμε…
ο Δημοκριτος
κΑι η εμπειρικη Γνωςη
σουν στους εμπειρικούς φιλοσό- ελάχιστη μορφή της ύλης που είναι
φους, στο ρεύμα δηλαδή που υπο- όμως πολλαπλή ως προς το σχήμα,
στηρίζει ότι η γνώση πηγάζει από τη θέση και την σχέση. Και αυτό είναι
τις αισθήσεις και την εμπειρία. Και μια ακόμα απάντηση στην ακινησία
όμως ο Δημόκριτος είχε την ίδια του Παρμενίδη, στον οποίο έχουμε
απέχθεια στην εμπειρία όση και ο αναφερθεί σε προηγούμενο σημεί-
Παρμενίδης πριν απ’ αυτόν ή ο κα- ωμα. Εκεί που ο Παρμενίδης μιλού-
τοπινός του Πλάτωνας Ορισμένα σε για "ον" και "μη ον", "εγώ", λέει
28 από τα αποσπάσματα που σώζονται ο Δημόκριτος, "στη θέση του όντος
είναι επ` αυτού χαρακτηριστικά. θα βάλω το άτομο". Και το δημο-
Αναφέρει για παράδειγμα για την κρίτειο άτομο έχει όλα τα χαρακτη-
αίσθηση ως πηγή γνώσης: «Υπάρ- ριστικά του παρμενίδειου όντος, με
χουν δυο είδη γνώσης η μια είναι την έννοια ότι δεν γεννιέται, δεν
γνήσια και η άλλη νόθα. Στη νόθα πεθαίνει, δεν αλλάζει, δεν κόβεται,
γνώση ανήκουν όλα αυτά, η όρα- κλπ. "Στη θέση όμως του μη όντος",
ση, η ακοή, η οσμή, η γεύση, η αφή. συνεχίζει ο Δημόκριτος, "θα βάζω
Η γνήσια γνώση είναι ξεχωριστή το κενό". Κενό και μη ον, δηλαδή
απ’ αυτή». Και σε άλλο απόσπασμα: μηδέν, δεν απέχουν και πολύ σαν
«Συμβατικά υπάρχει το γλυκό, συμ- συλλήψεις. "Άρα, η πραγματικό-
βατικά το πικρό, συμβατικά το θερ- τητά", λέει ο Δημόκριτος, "αποτε-
μό, συμβατικά το ψυχρό, συμβατι- λείται από άτομα και κενό. Όλα τ’
κά το χρώμα. Στην πραγματικότητα άλλα —οσμές, γεύσεις, αισθήσεις,
υπάρχουν τα άτομα και το κενό». νόηση, άνθρωπος και ούτω καθ’
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι εξής— είναι συσσωματώσεις ατό-
ο Δημόκριτος δεν εμπιστεύεται τη μων που κινούνται στο κενό".
δυνατότητα της γνώσης μέσω της Κενό, λοιπόν, άτομα και κίνηση των
εμπειρικής παρατήρησης. Συλλαμ- ατόμων μέσα στο κενό. Την κίνηση
βάνει τα άτομα με ένα άλμα θα λέ- ο Δημόκριτος τη θεωρεί δεδομένη,
γαμε της νόησης. Συμπεραίνει μια δεν την ανάγει σε κάτι άλλο.
