Page 23 - mag_77
P. 23
της Αλεξάνδρας Δέλλιου
Το έθιμο είναι ευρέως διαδεδομένο νοδεία κάποιου μεγαλύτερου και να
σε ολόκληρο το νομό Πέλλας. Δεν φωνάζουν «κόλντα μπάμπω». Τα σπί-
μπορούμε να προσδιορίσουμε την τια άνοιγαν τότε και κερνούσαν τα
αρχή αλλά ίσως είναι έθιμο προχρι- παιδιά κάστανα, καρύδια, τζίτζιφα,
στιανικό που προσαρμόστηκε. Η λέξη μούσμουλα ή καραμέλες. Και αυτό
κόλντα μάλλον προέρχεται από το λα- τελείωνε το ξημέρωμα. Το άναμα της
τινικό calendae Καλένδες δηλαδή που φωτιάς επαναλαμβανόταν την παρα-
σημαίνει τις πρώτες μέρες του μήνα. μονή της Πρωτοχρονιάς. Γύρω από
Άλλωστε παλιά η κόλντα μπάμπω ήταν τη φωτιά φωνάζαν δυνατά «εεεε εεεε
τα κάλαντα του χωριού που λέγονταν σούρβα μπάμπω». Και πάλι γύριζαν
αξημέρωτα, τέσσερεις ή πέντε το πρωί τα παιδιά από σπίτι σε σπίτι, αυτά κά-
(και σε κάποιες περιοχές έτσι γίνεται ναν ποδαρικό και τα κεράσματα ήταν
ακόμα). Για το τι σημαίνει το όνομα διαφορετικά, δεν ήταν καρποί αλλά
κυκλοφορούν και άλλες εκδοχές και καθώς είχε τελειώσει η νηστεία και
η πιο διαδεδομένη μεταξύ των κατοί- επειδή σε κάθε σπίτι υπήρχε ένα γου-
κων είναι πως κόλντα μπάμπω ση- ρούνι που σφάχτηκε παραμονές των
μαίνει γιαγιά σφάζουν, ως ανα- Χριστουγέννων, τώρα στα παιδιά δί-
φορά στον Ηρώδη και τη σφαγή ναν μικρά κομματάκια λουκάνικο ή λί- 23
των νηπίων. πος χοιρινό. Τα τελευταία χρόνια συ-
Φωτιές παλιά ανάβαν σε κάθε γειτο- ναντάμε και τα δύο έθιμα στα χωριά
νιά και ήταν μεγάλος ο συναγωνισμός της Πέλλας. Για την κόλντα μπάμπο
στο χωριό για το ποιος θα έχει τη με- η φωτιές ανάβουν όπως παλιά στις
γαλύτερη φωτιά. Ετσι η προετοιμασία 23 Δεκεμβρίου το βράδυ αλλά για
ξεκινούσε μέρες πριν και τα παιδιά και τη σούρβα ανάβουν φωτιές την προ-
οι νέοι της γειτονιάς μάζευαν ξύλα για παραμονή της Πρωτοχρονιάς, δηλα-
εκείνο το βράδυ της προπαραμονής δή στις 30 Δεκεμβρίου και όχι στις
των Χριστουγέννων. Οι φωτιές ανά- 31 όπως γινόταν παλιά. Οι φωτιές
βαν αργά το βράδυ της 23ης Δεκεμ- ανάβουν συχνότερα στις πλατείες
βρίου και όσοι βρίσκονταν γύρω από ή σε χώρους των πολιτιστικών συλ-
αυτές φωνάζαν με όλη τους τη δύναμη λόγων και όχι μεμονωμένα σε γειτο-
«εεεε εεεε κόλντα μπάμπω». Τραγού- νιές. Υπάρχει ζωντανή παραδοσιακή
δια, μουσικές και χοροί δεν υπήρχαν μουσική, χορός, κρασί και ψητά. Η
τότε. Και μάλιστα για κάποια δύσκο- συμμετοχή του κόσμου είναι μεγάλη
λα χρόνια, όπως αυτά του εμφυλίου και σε πολλές φωτιές το γλέντι συ-
οι παλιοί δε θυμούνται να ανάβαν καν νεχίζεται μέχρι το πρωί. Τα κάλαντα
φωτιές. Τα παιδιά όμως δε σταμά- όμως της Κόλντας και της Σούρβας
τησαν μάλλον ποτέ να γυρίζουν από έχουν ατονίσει, παραμένουν μόνο
σπίτι σε σπίτι πολλές φορές με τη συ- σε λίγα μικρά χωριά της Πέλλας.
