Page 26 - magazine_85
P. 26
ΑΣ φΙΛοΣοφήΣουμε…
Οι κΑθΟλικές έννΟιές,
η ΑπΟριΑ
κΑι η διΑλέκτικη
Τι μπορεί να έδωσε ο ίδιος ο Σωκρά- επιζητούσε τον ορισμό τέτοιου είδους
της, το οποίο ακολούθησαν οι μετα- εννοιών, πράγμα που ως τότε δεν
γενέστεροι, πέρα από την ίδια τη ζωή είχε συμβεί. Βέβαια, αυτό εντάσσεται
του που αποτελεί ένα πρότυπο «τέ- κάπως και στο «σοφιστικό πλαίσιο
χνης του βίου» και όχι θεωρίας. συζήτησης». Η τάση δηλαδή να βρε-
Κατά τον Αριστοτέλη, που είναι ψύ- θεί κάτι σαν περιγραφή της έννοιας,
χραιμος και αντικειμενικός κριτής, ο αν είναι δυνατό ένας ορισμός, που να
Σωκράτης είναι ο πρώτος που αναζή- ταιριάζει σε όλες τις περιπτώσεις. Να
τησε τις καθολικές έννοιες. Αυτό ται- έχει δηλαδή γενική εφαρμογή.
ριάζει πολύ με τους πρώιμους διαλό- Η φυσική τάση των συνομιλητών του
γους του Πλάτωνα, όπου συνήθως ο Σωκράτη στους πλατωνικούς διαλό-
Σωκράτης ξεκινάει την κουβέντα θέ- γους αυτής της περιόδου είναι να απα-
τοντας ένα ερώτημα της μορφής, «τι ντούν με ένα παράδειγμα. Ρωτάνε, ας
είναι το όσιο;», «τι είναι το δίκαιο;», πούμε, τον Ευθύφρονα, «τι είναι όσιο;
«τι είναι η ανδρεία;», «τι είναι η δικαι- τι είναι ευσεβές;» και απαντά: «ευσε-
οσύνη;» κ.λπ., συνήθως με αναφο- βές είναι αυτό που κάνω εγώ αυτή
ρά σε ηθικές αξίες και έννοιες, όπως τη στιγμή καταδίδοντας τον πατέρα
οσιότητα, δικαιοσύνη, ανδρεία, ή μου». Κάτι τέτοιο κάνει ο θρησκόλη-
σωφροσύνη. πτος Ευθύφρων. Ο Σωκράτης δεν δέ-
Ο Αριστοτέλης λοιπόν θεωρεί ότι ο χεται αυτήν την απάντηση. Του ζητάει
Σωκράτης θέτοντας αυτήν την ερώ- αυτό που ισχύει «όχι μόνο για σένα
τηση στους συνομιλητές του και κα- αλλά για όλους τους ανθρώπους και
τευθύνοντάς τους με σωστό τρόπο, σε όλες τις περιστάσεις» και πάνε έτσι
