Page 13 - mag_90
P. 13
του Γεράσιμου Γεωργάτου
μπαν, το οποίο δεν έχει σχέση με την ρίζεται στα μαθηματικά. Ένα σύστη-
πραγματική πραγματικότητα και την μα ερμηνείας του φυσικού κόσμου
αλήθεια των Ιδεών, το υποβιβάζει. το οποίο είχε εξίσου μεγάλη διάδοση
Στους Νόμους, με έναν τρόπο αρκε- με τα αριστοτελικά κείμενα. Κάποιοι
τά σαφή, αναφέρει ότι, «αναπτύχθηκε μάλιστα λένε ότι η νεότερη επιστήμη
μια νέα κατηγορία σοφών οι οποίοι, είναι επιστροφή στον Πλάτωνα σε
στο μεν πλαίσιο της πόλης αντιδρούν σχέση με τον Αριστοτέλη, ακριβώς
σ’ οτιδήποτε σταθερό (οι σοφιστές) επειδή ο Τίμαιος ενσωματώνει το
και ταυτοχρόνως στο επίπεδο του «βιβλίο της φύσης», όπως είναι η έκ-
κόσμου, ισχυρίζονται ότι τα πάντα εί- φραση του Γαλιλαίου, την οποία θα
ναι προϊόν τύχης». Δηλαδή οι κόσμοι μπορούσε να την έχει πει ο Πλάτωνας
μας δημιουργήθηκαν τυχαία, ότι δεν πριν απ' αυτόν. Το βιβλίο της φύσης,
υπάρχει πρόνοια για τον κόσμο, ότι κατά Πλάτωνα, είναι γραμμένο με γε-
δεν υπάρχει θεός που να καθορίζει τη ωμετρικούς χαρακτήρες που εξηγούν
φυσική τάξη και την ανθρώπινη συ- κάθε φυσικό φαινόμενο. Στον όψιμο
μπεριφορά, αυτό που θα έλεγαν οι Τίμαιο, λοιπόν, ο φυσικός αισθητός 13
αρχαίοι «ασέβεια», παρότι ρητά δεν κόσμος παύει να είναι ένα πεδίο ατα-
υπερασπίστηκε κανένας κάτι τέτοιο. ξίας και απροσδιοριστίας και γίνεται
Εδώ θα μπορούσε ο Πλάτωνας να πεδίο γεωμετρικής - μαθηματικής τά-
έχει στον νου του τον Δημόκριτο, ο ξης, κάτι που ήταν αδιανόητο για τον
οποίος όμως δεν ασχολήθηκε με τα μέσο Πλάτωνα που θεωρούσε ότι ο
ζητήματα της πόλης. Εν ολίγοις, στους αισθητός κόσμος, όντας αισθητός,
Νόμους, ο Πλάτωνας κατασκευάζει μόνο αλήθεια και τάξη δεν μπορεί να
έναν αντίπαλο που είναι ταυτόχρονα εμπεριέχει.
σοφιστής και φυσικός φιλόσοφος. Άλλο παράδειγμα. Ο «Φίληβος» ή
Τέτοιος στοχαστής, απ’ όσο ξέρουμε, «Περί Ηδονής» είναι ένας όψιμος ηθι-
δεν υπήρξε. Είναι περισσότερο ένας κός διάλογος. Εδώ η ηδονή δεν είναι
φόβος του Πλάτωνα ότι αν αφήσει πλέον κάτι που πρέπει να φύγει από
την αισθητή πραγματικότητα χωρίς τη ζωή μας καταπιέζοντας το σώμα
αξία, τότε θα χάνει σε εμβέλεια και μας, αφού αντιστοιχεί στο κατώτερο
οπαδούς η θεωρία του. μέρος της ψυχής, το λεγόμενο «επι-
Μάλλον γι' αυτό ο Πλάτωνας στους θυμητικό», που πρέπει να υποταχθεί
όψιμους διαλόγους του, όπως στον στο «λογιστικό» που είναι ο Νους,
Τίμαιο, οικοδομεί ξαφνικά ένα κα- όπως αναφέρει στην Πολιτεία. Στον
ταπληκτικό σύστημα: αστρονομικό, Φίληβο σχετικοποιεί την άποψή του:
φυσικό, χημικό, βιολογικό, που στη- «Ένας βίος σκέτης φρόνησης θα 'τανε
