Page 12 - mag_123
P. 12
ΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΉΣΟΥΜΕ…
ΠΏΣ ΑΠΟΚΤΟΎΜΕ ΤΗ ΓΝΏΣΗ
ΠΏΣ ΑΠΟΚΤΟΎΜΕ ΤΗ ΓΝΏΣΗ
Στο έργο του ο Ακινάτης δεν πα- των εντυπώσεων συνολικότερα την
ραλείπει την περιγραφή του τρόπου πραγματικότητα. Τα ζώα δεν διαθέ-
με τον οποίον αποκτούμε τη γνώση τουν αυτή την έμφυτη ικανότητα και
και τη θεώρηση της σχέσης μεταξύ γι' αυτό το λόγο η γνώση τους περι-
νου και σώματος. Σύμφωνα με τον ορίζεται μόνο στις πληροφορίες που
Ακινάτη ο άνθρωπος αποκτά γνώση προσλαμβάνουν μέσω των αισθή-
μέσω των αισθήσεων, της όρασης, σεων. Όλη η επιστημονική αντίληψη
της ακοής, της οσμής, της αφής και που έχουμε για τον κόσμο βασίζεται
της γεύσης. Οι αισθητηριακές εντυ- σε αυτή τη διανοητική ικανότητα για
πώσεις όμως μας παρέχουν απλώς γνώση.
μία επιφανειακή αντίληψη των πραγ-
μάτων. Για παράδειγμα ο Γιάννης Η θεωρία της γνώσης του Ακινάτη
από το σημείο που κάθεται σχηματίζει είναι φανερό ότι έχει ως βάση τον
12 την οπτική εντύπωση ενός καφέ και αριστοτελικό εμπειρισμό. Συνεχίζει
πράσινου αντικειμένου που μοιάζει όμως παραπέρα. Ως χριστιανός στο-
με δέντρο. Εγώ από την άλλη στέκο- χαστής θεωρεί ότι ο άνθρωπος είναι
μαι δίπλα στο δέντρο και μπορώ να ένα μόνο από τα διάφορα όντα που
ψηλαφίσω την τραχιά επιφάνεια του μπορούν να αντιλαμβάνονται δια-
κορμού του και να μυρίσω τις μυρω- νοητικά τον κόσμο. Αυτή την ικανό-
διές του δάσους. Αν ο Γιάννης και τητα διαθέτουν επίσης οι ψυχές που
εγώ ήμασταν σκύλοι, η γνώση μας έχουν εγκαταλείψει το σώμα τους,
για το δέντρο θα περιοριζόταν σε οι άγγελοι και ο Θεός. Αυτά τα άλλα
αυτές τις αισθητηριακές εντυπώσεις. γνωστικά όντα δεν είναι υποχρεω-
Αλλά ως ανθρώπινα όντα μπορού- μένα να προσλαμβάνουν γνώσεις
με να αντιληφθούμε με λογικό τρό- μέσω των αισθήσεων. Μπορούν και
πο τι είναι ένα δέντρο, δηλαδή να αντιλαμβάνονται άμεσα τους ορι-
το ορίσουμε και να το ξεχωρίσουμε σμούς των πραγμάτων. Αυτή η πτυ-
από τα υπόλοιπα είδη φυτών και έμ- χή της θεωρίας του Ακινάτη δεν έχει
βιων όντων. Ο Ακινάτης χαρακτη- άμεση αντιστοιχία με το έργο του
ρίζει αυτή τη γνώση ως διανοητική, Αριστοτέλη, αλλά αποτελεί μια από-
επειδή την αποκτούμε χρησιμοποιώ- πειρα να διατηρήσει τις χριστιανικές
ντας την έμφυτη διανοητική ικανότη- πεποιθήσεις του χωρίς να αντικρού-
τά μας να αντιλαμβανόμαστε βάσει ει την αριστοτελική σκέψη.
