Page 24 - mag 122
P. 24
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ ΚΑΊ
ΚΟΊΝΩΝΊΚΗ ΔΊΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ:
παραδοσιακές τάξεις και κοινωνικοί μετασχηματισμοί
του 4ου αι. π.Χ. μαρτυρούν με σα- χές του 5ου αι. π.Χ. από τις δύο ανώ-
φήνεια ότι το εμπόριο και οι ανταλ- τερες τάξεις των πολιτών (πεντακο-
λαγές που πραγματοποιούνταν από σιομέδιμνοι και τριακοσιομέδιμνοι
επαγγελματίες εμπόρους με σκοπό ή ιππείς), ενώ από το 457/6 π.Χ., με
το κέρδος θεωρούνταν τόσο χαρα- τις μεταρρυθμίσεις της Δημοκρατί-
κτηριστικά οικονομικών ασχολιών ας επί Περικλή, και από την τρίτη
που υποβάθμιζαν την προσωπικό- των τεσσάρων οικονομικών τάξεων,
τητα αλλά και απειλή για τους κοι- τους διακοσιομέδιμνους ή ζευγίτες
νωνικούς κανόνες και τη συνοχή. (ἀλλ´ ἕκτῳ ἔτει μετὰ τὸν Ἐφιάλτου
Είναι φανερό ότι ηλικία και θάνατον ἔγνωσαν καὶ ἐκ ζευγιτῶν
επάγγελμα (ή και άλλοι όροι που προκρίνεσθαι τοὺς κληρωσομένους
δεν αναφέρονται σ’ αυτή τη σύντο- τῶν ἐννέα ἀρχόντων – Αριστοτέλης,
μη αναφορά) αποτελούσαν διακρι- Ἀθηναίων πολιτεία, 26). Εφόσον
τικά κοινωνικής διαστρωμάτωσης, ολοκλήρωναν τα καθήκοντά τους
τουλάχιστον σε επίπεδο θεωρίας, και κρίνονταν άμεμπτοι κατά τον
συχνά (ή ενδεχομένως) και πρακτι- απολογισμό τους, τη λεγόμενη εύ-
24 κής. Μπορεί να προστεθεί ότι και θυνα, αποκτούσαν το αξίωμα του
εμβόλιμες αλλαγές, όπως η παροχή Αρεοπαγίτη δικαστή, το οποίο ήταν
του δικαιώματος της ψήφου, ήταν ισόβιο.
δυνατόν να αμβλύνουν τις διαφο-
ρές στο κοινωνικό καθεστώς, αφού Οι τέσσερις
παρείχαν στον πολίτη το δικαίω- οικονομικές τάξεις
μα να συμμετέχει στις διαδικασίες της αρχαίας Αθήνας:
εκλογής για τα δημόσια αξιώματα. παραδοχές και
Εφόσον αναλάμβανε κάποιο απ’ αμφισβήτηση
αυτά θα αποκτούσε πιθανώς ανα-
γνωρισιμότητα και κύρος, ενώ δεν Η διάκριση των τάξεων στην
αποκλείεται να εξασφαλιζόταν κοι- Αθήνα γινόταν κατά γενική παραδο-
νωνικο-οικονομικά εφ’ όρου ζωής, χή σύμφωνα με οικονομικά κριτή-
εφόσον το αξίωμα ήταν διαρκές. ρια και δεν αποτελεί άγνωστη γενι-
Για παράδειγμα (Smith, 1927), οι κώς πληροφορία στο ευρύ κοινό ότι
θεσμοθέτες, δηλαδή οι έξι από τους βασιζόταν στον αριθμό μεδίμνων
εννέα ετήσιους άρχοντες στην αρ- τους οποίους μπορούσε να παράξει
χαία Αθήνα, με σημαντικά νομικά κατ’ έτος ένας πολίτης. Πεντακοσιο-
και άλλα ρυθμιστικά καθήκοντα, μέδιμοι, τριακοσιομέδιμνοι (ιππείς)
μπορούσαν να εκλέγονται στις αρ- και διακοσιομέδιμνοι (ζευγίτες) συ-
