Page 20 - mag_120
P. 20
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Η ΣΚΛΗΡΌΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΌΚΡΑΤΊΑΣ:
βασανιστικές ανακρίσεις και «ευφάνταστες» εκτελέσεις
ταν ενδεχόμενη ανάκρισή του δια τους ιδιοκτήτες τους: ο κύριος ενός
βασανισμού πριν από την εκτέλεση. δούλου είχε το δικαίωμα να τον
Μέτοικοι, ωστόσο, δηλαδή ελεύθε- ανακρίνει μέσω της βασάνου για να
ροι που δεν θεωρούνταν πολίτες, αποσπάσει πληροφορίες, ωστόσο η
μπορούσαν να βασανιστούν ώστε να μαρτυρία θεωρείτο «μονόπλευρη»,
αποκαλύψουν πολιτικές συνωμοσίες δηλαδή αποκτηθείσα μόνο από τον
και τους εγκεφάλους τους. Σε κάθε ιδιώτη, επομένως χωρίς αξία σε νο-
περίπτωση, για τον βασανισμό ελεύ- μικές διαδικασίες. Δικαιολογούνταν
θερου Αθηναίου, ακόμα και υπό τις όμως περαιτέρω νομικές ενέργειες
ύποπτες αυτές περιστάσεις, απαιτεί- χάρη στις πληροφορίες που παίρ-
το διάταγμα κατόπιν απόφασης στην νονταν, ειδικά όταν οι δούλοι ήταν
Εκκλησία του Δήμου, ή σε συνεργα- υπεύθυνοι για τη διαχείριση περιου-
σία με τη Βουλή. Ως μέθοδο, χρησι- σιών. Η νέα αττική κωμωδία παρου-
μοποιούσαν τροχό, που προκαλούσε σίασε συχνά το μοτίβο των ξυλοδαρ-
παραμόρφωση των άκρων. Το μαστί- μένων δούλων από τα αφεντικά τους
γιο ήταν σύνηθες στην βάσανο των με σκοπό την αποκόμιση κρίσιμων
δούλων. πληροφοριών.
20 β) Βασανισμοί δούλων από την Παρατηρεί ο Lewis (2015) ότι
Πολιτεία: οι δούλοι, όπως ήδη ανα- ήταν γενικά πολύ πιθανότερο να
φέρθηκε, βασανίζονταν σε περιπτώ- ανακριθεί ένας δούλος με βάναυσο
σεις προδοσίας προκειμένου να απο- τρόπο, δεδομένου του δικαιώματος
καλύψουν τους συνενόχους τους. των Αθηναίων να κακοποιούν τα αν-
Δεν διακρίνονταν στην πράξη από δράποδά τους σωματικά με όποιον
τους μετοίκους, ωστόσο δεν ήταν δυ- τρόπο θεωρούσαν κατάλληλο για
νατή η κακοποιητική ανάκρισή τους την τιμωρία τους. Δεν επέλεγαν όλοι
χωρίς τη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη οι ιδιοκτήτες να ασκούν πλήρως δι-
τους. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις βε- καιώματα αυτού του είδους, ωστόσο
βαίως η άτεγκτη διαχείριση των δού- η βία προς εκείνους ήταν κοινωνικά
λων από τη δικαιοσύνη μπορούσε αποδεκτή, όπως συνάγεται από από-
να επιβληθεί από την Εκκλησία του σπασμα του Λυσία (1.18-22): διάδι-
Δήμου. Υπήρχε και εδώ ένα παράθυ- κος αφηγείται στο δικαστήριο ότι είχε
ρο: ιδιώτης που ενδιαφερόταν για απειλήσει ότι θα αποσπούσε πληρο-
την προώθηση μιας έρευνας είχε τη φορίες από δούλα του μέσω βασανι-
δυνατότητα να αγοράσει έναν δούλο στηρίων και μάλιστα ότι θα την πε-
από τον κύριό του για να τον ανακρί- τούσε σε έναν μύλο. Επρόκειτο για
νει. Ασφαλώς η περίπτωση εμπίπτει παραδοχή που θα αποτελούσε κατα-
στην επόμενη κατηγορία γ. στροφική ρητορική στρατηγική εφό-
γ) Βασανισμοί δούλων από σον υφίστατο έντονο λαϊκό αίσθημα
