Page 21 - mag_118
P. 21
του Μαυροειδή Μαυροειδόπουλου
ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ:
η αρχαία τέχνη
ως αντικατοπτρισμός της πολιτικής σκέψης
βούληση των συγγενών τους οι οποί- τα κατεστραμμένα από τους Πέρσες
οι τίμησαν το νέο δημοκρατικό πο- ναϊκά οικοδομήματά τους, όταν επέ-
λίτευμα που εγκαθιδρύθηκε με τις στρεψαν στην πυρπολημένη πόλη
μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη και, τους. Υποτίθεται ότι πήραν όρκο να
ταυτοχρόνως, τα θανόντα μέλη των μην αποκαταστήσουν τους ναούς
οικογενειών τους. ώστε να θυμούνται στο εξής με τον
Δεν παραλείπει ωστόσο ο πιο ζωντανό τρόπο τον πόλεμο. Επι-
Tsaravopoulos (2014) να αναφέρει σημαίνει βεβαίως ο Λαμπρινουδάκης
και την παραδοσιακή άποψη η οποία (1986) ότι ενώ οι αρχαίοι συγγραφείς
έχει συνδέσει την ταφή των αρχα- που αντλούν τις πληροφορίες τους
ϊκών αγαλμάτων με απόφαση της από τον ιστορικό Έφορο τάσσονται
Δημοκρατίας για την παύση κάθε υπέρ αυτής της άποψης, όσοι στη-
επίδειξης πολυτέλειας. Τα αγάλματα ρίχθηκαν στον Θεόπομπο θεωρούν
συνδέθηκαν με την υπερβολική εκ- τη συγκεκριμένη απόφαση μεταγε-
δήλωση πλούτου, καθώς και με την νέστερη επινόηση, η οποία δεν είχε
ανάδειξη της οικογενειακής προέ- άλλο σκοπό από το να δικαιολογήσει
λευσης ως αποδεικτικό στοιχείο της γιατί οι Αθηναίοι εγκατέλειψαν για
αξίας του πολίτη, επομένως με τις μεγάλο χρονικό διάστημα τα ιερά 21 21
συνήθειες των ευγενών και των τυ- τους. Προφανώς, πιο πρακτικές ανά-
ράννων. Πλέον, επικράτησε η τάση γκες θα υπαγόρευσαν τη στάση τους,
της πλήρους εξίσωσης όλων των πο- όπως η ανοικοδόμηση της οχύρωσης
λιτών μέσω των αρχών της ισονομίας και των οικιών τους. Φαίνεται πά-
και ισηγορίας, επομένως ένα ταφικό ντως ότι ο όρκος δεν θα πρέπει να θε-
μνημείο δεν γινόταν ανεκτό να μαρ- ωρείται αποκύημα φαντασίας αφού
τυρεί την καταγωγή του νεκρού αλλά οι Αθηναίοι έως και πανελλήνιο συ-
μόνο τον δήμο στον οποίο ανήκε. νέδριο συγκάλεσαν πιθανώς ενόψει
Έκτοτε και έως την περίοδο του Πε- της αποκατάστασης των ιερών, ενώ
λοποννησιακού πολέμου περί τα 80 τα λιγοστά ιερά κτήρια που ανεγέρ-
χρόνια μετά τις μεταρρυθμίσεις του θηκαν τα επόμενα 20-30 χρόνια στην
Κλεισθένη τα αθηναϊκά ταφικά μνη- Αττική, δηλαδή ανάμεσα στο 480/79
μεία περέμεναν απλά και ακόσμητα, και το 450 π.Χ. περίπου, χρηματοδο-
την ώρα που τα παλαιότερα πολυτε- τήθηκαν συνήθως από ιδιώτες.
λή είχαν θαφτεί ώστε να μην προκα- Από την αρχαϊκή εποχή είναι γνωστή
λούν το δημοκρατικό πολίτευμα. και μια άλλη απαγόρευση άσκησης
Με «πολιτική» βούληση συνδέεται, της μνημειακής τέχνης, όχι ωστόσο
σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές στην Αθήνα αλλά στη νήσο Νάξο. Ο
και η απόφαση των Αθηναίων, να τύραννος Λύγδαμις εκμεταλλεύτηκε
αφήσουν σε ερειπιώδη κατάσταση λίγο μετά τα μέσα του 6ου αι. π.Χ. τη
