Page 15 - mag113
P. 15
του Γεράσιμου Γεωργάτου
ΜΕΡΊΚΆ ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΆΤΆ
Η θεωρία του Πλωτίνου επηρέασε βλέπουμε προς τα έξω βλέπουμε
άμεσα, όπως είπαμε, τη χριστιανική τις ατέλειες του αισθητού κόσμου.
θεολογία. Ο Πλωτίνος επιχείρησε Αυτό το είδος της υποκειμενικότη-
να κατασκευάσει ένα ασφαλές κα- τας είχε βαθμιαία ανάπτυξη. Την
ταφύγιο ιδεών και ελπίδων σε μία συναντάμε αρχικά στον Σωκράτη
περίοδο, κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ, και τον Πλάτωνα αλλά και στους
όπου οι βαρβαρικές εισβολές είχαν Στωικούς και τους Επικούρειους.
φέρει τον δυτικό πολιτισμό σχεδόν Η υποκειμενικότητα αυτή δεν είχε
στην ολοκληρωτική του καταστρο- φτάσει να εκμηδενίσει την επι-
φή. Η θεολογία παρέμενε η μόνη στημονική περιέργεια. Σιγά-σιγά
σχεδόν πνευματική δραστηριότητα όμως ο υποκειμενισμός κορυφώ- 15
σε ένα κόσμο γεμάτο δεισιδαιμονί- θηκε με συνέπεια την υποχώρηση
ες και προλήψεις. Διατήρησε ορι- της επιστήμης που έπαψε να καλλι-
σμένες πλευρές της ελληνικής σκέ- εργείται και μόνο η αρετή εθεωρεί-
ψης και των ηθικών διδαγμάτων το σημαντική, όχι η κατανόηση του
των Στωικών και γενικά των Νε- φυσικού κόσμου ή η βελτίωση των
οπλατωνικών. Βοήθησε έτσι στην ανθρώπινων θεσμών. Ο Χριστια-
ανάπτυξη της σχολαστικής μεσαι- νισμός δεν ήταν απαλλαγμένος και
ωνικής φιλοσοφίας και αργότερα αυτός από αυτό το μειονέκτημα. Ο
κατά την Αναγέννηση λειτούργησε Πλωτίνος είναι ταυτόχρονα ένα τέ-
ως κίνητρο για την αναβίωση της λος και μία αρχή. Ένα τέλος σε ότι
μελέτης του Πλάτωνα και άλλων αφορά την αρχαία φιλοσοφία και
αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. επιστήμη και μία αρχή σε ότι αφο-
Από την άλλη πλευρά η φιλοσοφία ρά τον χριστιανικό κόσμο. Οι χρι-
του Πλωτίνου έχει το μειονέκτημα στιανοί φιλόσοφοι των τελευταίων
ότι ενθαρρύνει τους ανθρώπους χρόνων της Ρώμης ανέλαβαν το
στην ενδοσκόπηση περιφρονώντας έργο της προσαρμογής της θεωρί-
τη θέαση του εξωτερικού κόσμου. ας του Πλωτίνου στην χριστιανική
Όταν βλέπουμε μέσα μας, βλέπουμε πίστη.
τον Νου που είναι θείος, ενώ όταν
