Page 16 - mag_80
P. 16
Ασ φιλοσοφήσουμε…
Η έννοιΑ κΑι
Η έικονΑ του σοφιστΗ
Αναφερόμαστε συνήθως στους σο- σήμερα ότι «οι σοφιστές» ήταν ένα
φιστές ή στο σοφιστικό ρεύμα και πάρα πολύ σοβαρό ρεύμα του 5ου
στο κίνημα των σοφιστών ως έναν π.Χ αιώνα που επηρέασε όχι μόνο
ενιαίο όρο, ακολουθώντας επί της την εξέλιξη της φιλοσοφίας, αλλά
ουσίας τον Πλάτωνα. Γιατί αυτός γενικά την ιστορία των ιδεών του
16 ήταν που θεώρησε ότι αυτή η πλει- αρχαίου κόσμου, όπως το θέατρο
άδα στοχαστών είχε κάποια κοινά και την ιστοριογραφία και οτιδή-
χαρακτηριστικά, ώστε να μπορεί ποτε παράχθηκε εκείνη την εποχή
να αποδοθεί σε όλους αυτό το κοι- στην Αθήνα.
νό όνομα. Δεν είναι καθόλου σα- Ο όρος σοφιστής είναι παλιότερος
φές αν θα το υιοθετούσαν οι ίδιοι από τον Πλάτωνα. Ο Αισχύλος ονο-
για τον εαυτό τους. Στον Πλάτωνα μάζει τον Προμηθέα Δεσμώτη σο-
επίσης οφείλεται η αρνητική εικόνα φιστή, χωρίς να του αποδίδει αρ-
που επικράτησε για τους σοφιστές, νητικά χαρακτηριστικά, ενώ στον
η οποία πέρασε στη βιβλιογραφία διάλογο Σόλωνα και Κροίσου, που
και χρειάστηκε να φτάσουμε στα παραθέτει ο Ηρόδοτος, ο Κροίσος
μέσα του 20ού αιώνα, για να αντι- προσφωνεί τον Σόλωνα σοφιστή,
μετωπιστεί κριτικά και να απορρι- γεγονός που φανερώνει ότι κά-
φθεί η αρνητική πλατωνική εικόνα. ποια εποχή, πριν τον Πλάτωνα, η
Σήμερα, κανένας σοβαρός μελετη- χρήση του όρου ήταν θετική. Όμως
τής της αρχαίας φιλοσοφίας δεν και αργότερα, αν εξαιρέσει κανείς
θα αντιμετώπιζε υποτιμητικά τους τον πλατωνικό κύκλο, ο ρήτορας
σοφιστές ή ως μια αμελητέα παρέν- Αισχίνης, που γράφει αρκετά μετά
θεση στην ιστορία της ελληνικής τον θάνατο του Σωκράτη, αποκα-
φιλοσοφίας, όπως την παρουσιά- λεί όχι μόνο τον Σωκράτη αλλά και
ζει ο Πλάτωνας. Όλοι συμφωνούν τον Δημοσθένη σοφιστή, ενώ και ο
