Page 23 - mag_68
P. 23
του Γεράσιμου Γεωργάτου
συνδέει τον Αναξίμανδρο με τον άπειρο. Κάτι δηλαδή κάπως πιο συ-
Αναξιμένη, αναφέροντας συγκε- γκεκριμένο.
κριμένα: Το δεύτερο μέρος του αποσπάσμα-
«Ο Αναξιμένης ο Μιλήσιος, ο τος είναι όμως το πιο σημαντικό.
γιός του Ευρύστρατου, αφού έγι- Εδώ φαίνεται η πρωτοτυπία και η
νε εταίρος, (σύντροφος δηλαδή ή συμβολή του Αναξιμένη στην εξέλι-
μαθητής του Αναξίμανδρου), υπο- ξη της ανθρώπινης σκέψης και στην
στήριζε και αυτός ότι μια είναι η ιστορία της φιλοσοφίας. Ο Αναξι-
υποκείμενη φύση των πραγμάτων μένης δεν περιορίζεται απλώς στον
και ότι είναι άπειρη. Δεν την άφησε προσδιορισμό μιας «αρχής», όπως
όμως όπως εκείνος, ακαθόριστη, θα έλεγε ο Αριστοτέλης. Αλλά μας
αλλά την προσδιόρισε λέγοντας λέει με σαφήνεια ότι από τον αέρα
ότι είναι ο αέρας. O αέρας διαφο- γεννιούνται τα πάντα και εκεί κατα-
ροποιείται ως προς την πυκνότητα λήγουν τα πάντα. Ο αέρας είναι τα
και την αραιότητα σε κάθε οντότη- πάντα.
τα. Όταν αραιώνει γίνεται φωτιά· Δηλώνεται καθαρά στην τελευταία 23
όταν πυκνώνει γίνεται άνεμος και πρόταση του αποσπάσματος του
μετά σύννεφο· όταν πυκνώνει πε- Συμπλίκιου: όλα τα άλλα γεννιού-
ρισσότερο γίνεται νερό, μετά γη, νται από μεταμορφώσεις του αέρα.
μετά πέτρες. Όλα τα άλλα πράγμα- Δηλαδή ο αέρας μεταμορφώνε-
τα γίνονται από αυτά». ται σε φωτιά, μεταμορφώνεται σε
Το κείμενο του Συμπλίκιου συσχε- νερό, μεταμορφώνεται σε γη, σε
τίζει σαφώς το άπειρο του Ανα- άνεμο και σε όλα τα στοιχεία που
ξίμανδρου με τον αέρα του Ανα- παρατηρούμε στην εμπειρική πραγ-
ξιμένη στον οποίο αποδίδει τον ματικότητα.
χαρακτηρισμό «άπειρος αέρας».
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια, όπως
είπαμε, ότι καταλαμβάνει μια άπει-
ρη έκταση, με τη σημερινή έννοια
του όρου, αλλά σύμφωνα με την
αντίληψη του 6ου αι. π.Χ, σήμαινε
διαχεόμενος, δύσκολα προσδιορί-
σιμος, δύσκολα διαπεράσιμος, μη
διαπεράσιμος από άκρη σε άκρη.
Άπειρος αέρας όμως, όχι σκέτο
