Page 54 - mag_71
P. 54
ΑΣ φΙΛΟΣΟφΗΣΟΥΜε…
οὐδὲ μαθόντες γινώσκουσιν, ἑω- πτικός και για διάσημες μορφές
υτοῖσι δὲ δοκέουσι.» (μτφ. «Οι της αρχαϊκής Ελλάδας. Λέει για
πολλοί δεν βασανίζουν το μυαλό παράδειγμα για τον Πυθαγόρα,
τους με αυτά που τους συντυ- στο Β81, «Πυθαγόρης κοπίδων
χαίνουν ούτε κι αν τα μάθουν τα ἐστὶν ἀρχηγός»
καταλαβαίνουν, αλλά νομίζει ο (μτφ. «Ο Πυθαγόρας είναι αρχη-
καθένας ότι κάτι ξέρει.»). γός των αγυρτών»), αλλά ακόμα
και για τον Όμηρο και τον Αρχί-
Κάτι ανάλογο, με διαφορετικό λοχο, στο Β42, «Ὅμηρος ἄξιος
ύφος, αλλά στην ίδια λογική, λέει ἐκ τῶν ἀγώνων ἐκβάλλεσθαι καὶ
και ο Παρμενίδης, στο απόσπασμα ῥαπίζεσθαι καὶ Ἀρχίλοχος ὁμοί-
6 του ποιήματός του: «Γιατί σε κρα- ως.» (μτφ. «Τον Όμηρο θα άξιζε
τώ μακριά από εκείνον τον δρόμο, να τον διώχνουν από τους αγώ-
όπου οι θνητοί αδαείς περιφέρο- νες και να τον χτυπούν, και τον
νται, δικέφαλοι· γιατί η αδυναμία Aρχίλοχο το ίδιο».)
μες στο στήθος τους κατευθύνει
54 τον περιπλανώμενο νου· κι αυτοί Τέτοιες αναφορές όχι απλώς αμ-
παρασύρονται, κουφοί, αλλά και φισβητούν, αλλά αγγίζουν τα όρια
τυφλοί, έκθαμβοι, ορδές χωρίς της ύβρεως για την αρχαιοελλη-
κρίση». «Η παράδοση δεν έχει νική αντίληψη και παράδοση. Τέ-
να μας μάθει τίποτα», θα μας πει τοιες κρίσεις για συγκεκριμένα
απ' τη μια μεριά ο Ηράκλειτος, σε πρόσωπα δεν θα βρούμε στον
άλλο απόσπασμα, «Ούτε η εμπει- Παρμενίδη, όχι από σεβασμό στην
ρία έχει να μας μάθει τίποτα αλλά παλιότερη παράδοση, αλλά γιατί
ούτε ο κοινός νους γενικά έχει να κινείται σε ένα επίπεδο αφαίρεσης
μας μάθει», θα μας πει σε άλλο που τον αποτρέπει από συγκεκρι-
στίχο του ο Παρμενίδης. Πρόκει- μένες νύξεις.
ται για καθολική αμφισβήτηση της Ας σταθούμε όμως εδώ, αφού
παράδοσης, των δεδομένων της αναφερθήκαμε στο πλαίσιο, στα
εμπειρίας και του τρόπου σκέψης. γενικά χαρακτηριστικά, στο ύφος
Η φιλοσοφία είναι ανατροπή του της γραφής και στη θεματολογία
κοινού νου, είναι εμβάθυνση πέρα των δύο στοχαστών, για να επα-
από τα φαινόμενα. Σε αυτό το ζή- νέλθουμε στο επόμενο σημείωμα
τημα, οι δύο στοχαστές ακολου- και να δούμε από πιο κοντά το
θούν παράλληλους δρόμους. έργο τους.
Ο Ηράκλειτος μάλιστα δεν θα δι-
στάσει να είναι πάρα πολύ σκω-
