Page 27 - mag_78
P. 27
του Γεράσιμου Γεωργάτου
τΑ νέΑ χΑρΑκτηριςτικΑ
της φιλΟςΟφιΑς
Θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε διατείνεται ότι η αρετή είναι αυτή
σε τέσσερα τα βασικά σημεία της που κάνει έναν πολιτικό άντρα ενά-
αλλαγής. Το πρώτο είναι ότι ο φι- ρετο, συζητάνε περί πολιτικής και
λόσοφος, είτε είναι ο Πρωταγόρας περί ηθικής, όπως θα λέγαμε σή-
είτε είναι ο Σωκράτης είτε κάποιος μερα. Στα δύο κείμενα δεν υπάρ-
άλλος, είναι πλέον ένας κοινός άν- χει απολύτως καμιά αναφορά στη
θρωπος που μπορεί να τον συνα- φύση και στα ζητήματα του Όντος
ντήσει ο Αθηναίος πολίτης στην που απασχόλησαν όλη την προη- 27
αγορά, σε ένα συμπόσιο, σε ένα γούμενη φιλοσοφική σκέψη. Είναι
πλούσιο σπίτι σαν του Καλλία, ο σαν να έχουν ξεχαστεί. Το ενδια-
οποίος ανά πάσα στιγμή είναι δι- φέρον των ανθρώπων έχει στρα-
ατεθειμένος να μιλήσει με τον κα- φεί πλέον σε σημαντικά νέα προ-
θένα, να δεχτεί μαθητές ή να εκ- βλήματα που έχουν ανακύψει σε
φωνήσει κάποιον λόγο. Βρίσκεται μια Αθήνα που βράζει εν μέσω του
δηλαδή σε άμεση επαφή με τον κα- Πελοποννησιακού Πολέμου. Και η
θημερινό άνθρωπο. Ας σκεφτούμε φιλοσοφική σκέψη θα λέγαμε ότι
την απόσταση που κρατούσε από προσαρμόζεται ανάλογα και ανοί-
τους μαθητές του, τους αναγνώ- γει νέα κεφάλαια. Ο Κικέρων, αρ-
στες του και εν γένει από το κοινό γότερα, μιλώντας για τον Σωκράτη
ο Ηράκλειτος ή ο Παρμενίδης, για θα πει ότι ήταν αυτός που κατέβασε
να καταλάβουμε τη διαφορά. τη φιλοσοφία από τον ουρανό και
Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι αλ- την προσγείωσε στον άνθρωπο και
λάζει η θεματολογία της φιλοσοφί- στην πόλη. Και είναι όντως έτσι. Ο
ας και αυτό είναι ίσως το πιο εμφα- Σωκράτης και οι σοφιστές άλλαξαν
νές χαρακτηριστικό. Τι συζητάει ο ριζικά τη θεματολογία της φιλοσο-
Πρωταγόρας με τον Σωκράτη; Αν η φίας.
αρετή είναι διδακτή ή όχι. Αν μάλι- Το τρίτο στοιχείο είναι η μέθοδος
στα σκεφτούμε ότι ο Πρωταγόρας συζήτησης. Η φιλοσοφία υιοθετεί
