Page 18 - mag_99
P. 18
Ας φιλοςοφήςουμε… του Γεράσιμου Γεωργάτου
μέτρου, της μεσότητας. «Η ανδρεία», τές, ως έξεις, σημαίνει ότι δεν είναι
μας λέει, «είναι μια μεσότης ανάμεσα έμφυτες με απόλυτο τρόπο. Δηλαδή,
στο θράσος από τη μία, που είναι μια έχουμε ως άνθρωποι τη δυνατότητα
παράτολμη ανδρεία χωρίς όρια, και εκ φύσεως να είμαστε ενάρετοι, όμως
στη δειλία από την άλλη». αυτό που θα μας κάνει ενάρετους,
Θα πρέπει λοιπόν να βρούμε μια μέση που θα μας δώσει δηλαδή την έξη της
οδό, μια ισορροπία ανάμεσα σε δύο αρετής, πέρα από τη φύση μας, είναι
άκρα, τα οποία είναι και τα δύο κακά. η κοινή διαβίωση μέσα στην πόλη, με
Ωστόσο το μέσο δεν είναι αριθμητι- λίγα λόγια η παιδεία. Θεμέλιο, λοι-
κό μέσο. Δεν μπορούμε να ποσοτικο- πόν, της αριστοτελικής ηθικής είναι
ποιήσουμε τις αρετές και να βγάλου- η σωστή παιδεία. Αυτό είναι που την
με έναν απόλυτο μέσο όρο. Δηλαδή κάνει αρκετά σύγχρονη και επίκαιρη.
δεν ξέρουμε κάθε φορά, στο φάσμα Η πόλη ως σύνολο, η οικογένεια ως
μεταξύ υπερβολής και έλλειψης, πού μικρότερο σύνολο, θα πρέπει να προ-
πρέπει να τοποθετήσουμε το σωστό βάλει εκείνα τα πρότυπα συμπεριφο-
μέτρο. Και η φρόνηση είναι αυτή που ράς και να καθορίσει εκείνους τους
18 τελικά καθορίζει τα κριτήρια και των κανόνες δράσης που σιγά - σιγά, με
ηθικών αρετών. Γι` αυτό και έχει κε- τα χρόνια και με τη σωστή παιδεία, θα
ντρική σημασία στην αριστοτελική στρέψουν τους ανθρώπους προς την
ηθική. ηθική τελείωση. Επομένως, περισσό-
Συνεπώς, η προσπάθεια του Αριστο- τερο από τη φύση ο Αριστοτέλης δί-
τέλη είναι να βρίσκεται κοντά στον νει το βάρος στην παιδεία.
άνθρωπο της εποχής του, να ξεχωρί- Εν ολίγοις, ο Αριστοτέλης έχει μια
σει κάποιους ανθρώπους ως πρότυ- πιο εύπλαστη, πιο ευέλικτη αντίληψη
πα συμπεριφοράς, να δεχτεί ως έναν για την ηθική σε σχέση με τον Πλάτω-
βαθμό, όπως και στη φυσική του, τις να. Ο Πλάτωνας ταυτίζει απολύτως τη
βασικές αντιλήψεις των ανθρώπων γνώση με την αρετή, γι` αυτό θεωρεί
της εποχής του, επεμβαίνοντας κα- ότι ο σοφός είναι εξ ορισμού ενά-
νονιστικά, χωρίς όμως αυστηρά κρι- ρετος, γιατί γνωρίζει την αλήθεια. Ο
τήρια. Είναι μια ηθική που δίνει το Αριστοτέλης διαχωρίζει την ηθική από
βάρος στο καθ' έκαστο, στο τυχαίο, τη θεωρητική φιλοσοφία, τη φυσική
σε αυτό που μπορεί να ανατρέψει μια φιλοσοφία ή τα μαθηματικά. Κίνητρό
βεβαιότητα, χωρίς ωστόσο να αναι- του στην ηθική δεν είναι να αναζητή-
ρεί πλήρως τη δυνατότητα εύρεσης σουμε την αλήθεια και να εξηγήσουμε
κανόνων. την ανθρώπινη συμπεριφορά, αλλά
Είναι επίσης σημαντικό να τονίσουμε πώς θα κάνουμε τους ανθρώπους κα-
ότι έτσι όπως ορίζονται οι ηθικές αρε- λύτερους.
