Page 18 - mag_96N
P. 18
ΑΣ φΙΛοΣοφήΣουμε… του Γεράσιμου Γεωργάτου
ντων, πολύ δύσκολα θα γινόταν «πρώτο κινούν ακίνητο». Το ότι κα-
αποδεκτός και μάλιστα σε τέτοια θορίζει εκ του μακρόθεν την κίνηση
έκταση από τον χριστιανισμό ή τον του παντός, χωρίς το ίδιο να επηρε-
μωαμεθανισμό. άζεται καθόλου, όντας καθαρή μορ-
Κινεί λοιπόν το «πρώτο κινούν ακί- φή. Αλλά δεν είναι ένας θεός όπως
νητον» ή «θεός» το σύμπαν. Και επει- συνήθως τον αντιλαμβανόμαστε
δή το σύμπαν δεν πρέπει να θίγεται σήμερα. Είναι ένας θεός που δεν
από αυτή την κίνηση, κινεί τον κόσμο δημιούργησε και δεν επεμβαίνει στο
ως αντικείμενο έρωτος. Όπως όταν σύμπαν, ούτε προνοεί για τους αν-
κάποιος ερωτευτεί μια κοπέλα που θρώπους και δεν έχει καμία σχέση
μπορεί η ίδια να μην το καταλάβει με την ανθρώπινη μοίρα. Πρόκειται
ποτέ και άρα να μην επηρεαστεί στο για άποψη που μοιάζει πιο προω-
ελάχιστο, ενώ για τον ερωτευμένο θημένη και από αυτή του Ντεϊσμού
ο έρωτάς του θα είναι κινητήρια δύ- (Deismus) που διατυπώθηκε αιώνες
ναμη της συμπεριφοράς του. Αυτή αργότερα από τους φιλοσόφους
18 η εικόνα είναι προφανώς πλατωνι- του Διαφωτισμού, κατά τον 18ο αι.
κής έμπνευσης, την οποία υιοθετεί ο μ.χ, και σύμφωνα με την οποία ο
Αριστοτέλης και είναι από τα σπάνια Θεός δημιούργησε μεν τον κόσμο
σημεία όπου κάνει λόγο για έρωτα αλλά δεν επεμβαίνει σ` αυτόν. Συ-
και για ερώμενον. Γιατί; Γιατί δεν
θέλει η κίνηση που προσδίδει το κι- νεπώς, η ελευθερία της ανθρώπι-
νούν ακίνητο στον κόσμο, να θίγει νης βούλησης είναι κατοχυρωμένη
και το ίδιο. Όταν κινούμε τα γυαλιά και δεν υφίσταται κανένας προκα-
μας, για να τα κινήσουμε, κινούμα- θορισμός της ανθρώπινης μοίρας.
στε και οι ίδιοι. Δεν θέλει ένα τέ- Όμως αυτός, ο έστω περιορισμέ-
τοιο κινητήριο αίτιο ο Αριστοτέλης. νος αριστοτελικός θεός, στάθηκε η
Θέλει να μπορούμε να κινήσουμε τα αφορμή που ασχολήθηκαν μαζί του
γυαλιά μας, χωρίς οι ίδιοι να επη- οι εκπρόσωποι των μονοθεϊστικών
ρεαζόμαστε ούτε στο ελάχιστο από θρησκειών όπου ο θεός αποτελεί
αυτή την κίνηση. Αυτό στη φύση δεν τη βασική τους αρχή και το βασικό
υπάρχει. Ίσως μόνο ένας μαγνήτης τους θεμέλιο. Ας σταθούμε εδώ για
λειτουργεί έτσι, κινεί χωρίς ο ίδιος την ώρα και θα επανέλθουμε για να
να κινείται, ή στην προκειμένη περί- δούμε τη δραστηριότητα του Αρι-
πτωση ο έρωτας, που είναι μια με- στοτέλη ως βιολόγου καθώς και
ταφορά από την καθημερινή ζωή. κάποια άλλα ζητήματα της αριστοτε-
Αυτό λοιπόν είναι που κάνει θεό το λικής φιλοσοφίας.
