Page 16 - mag_96N
P. 16
ΑΣ φΙΛοΣοφήΣουμε…
σύμπαντος- πάλι με κέντρο τη Γη. μεταβολές κάθε είδους, ένας κό-
Απλώς ο κάθε πλανήτης κινείται σμος πιο ατελής και άρρυθμος σε
όχι μόνο με την κίνηση του παντός, σχέση με τον ουράνιο κόσμο.
αλλά και με μια δική του κίνηση στη Αν στους ουρανούς παρατηρούμε
δική του σφαίρα. Το σύστημα είναι αιώνια αμετάβλητες κυκλικές κινή-
πολύπλοκο. Έτσι πάντως εξηγεί το σεις, τότε, συμπεραίνει ο Αριστοτέ-
πώς ο ήλιος κάνει μια δική του κίνη- λης, δεν μπορεί η ουράνια σφαίρα
ση, πως η Σελήνη κάνει μία δική της, να αποτελείται από τα ίδια στοιχεία
κλπ. Ο ήλιος, μάλιστα, έχει έναν ει- με τη Γη, όπου ο αέρας και η φωτιά
δικό ρόλο στην επίδραση του ουρα- κινούνται προς τα πάνω, η γη και το
νού επί της Γης. νερό προς τα κάτω, χωρίς την αρ-
Ο ήλιος, λοιπόν, κατά κάποιο τρό- μονία και την κανονικότητα της κίνη-
πο μας σώζει, διότι, καθώς άλλοτε σης των ουρανών. Γι' αυτό εισάγει
πλησιάζει σε μια περιοχή της Γης και ένα πέμπτο στοιχείο, τον «αιθέρα»
άλλοτε απομακρύνεται, δημιουργεί που ως Πέμπτη ουσία ονομάστηκε
16 τις εποχές, οι οποίες έχουν κι αυτές αργότερα «πεμπτουσία». Η ουράνια
μια κανονικότητα, παρότι δεν είναι περιοχή είναι πλήρης αιθέρα, δεν
όλα τα καλοκαίρια εξίσου ζεστά και υπάρχει κενός χώρος, όπως δεν
όλοι οι χειμώνες εξίσου βροχεροί υπάρχει και άλλη ουσία για να ανα-
και κρύοι. Κατά κανόνα, «ὡς ἐπὶ τὸ μειχθεί με τον αιθέρα ώστε να αλ-
πολὺ» όπως λέει ο Αριστοτέλης, οι λάξει η αιώνια κυκλική μορφή της.
εποχές διαδέχονται με τακτικότητα Σε μια τέτοια περιοχή θα ταίρια-
η μία την άλλη. Η εναλλαγή των επο- ζε να είναι ακίνητη, χωρίς μεταβο-
χών καθορίζει τον ρυθμό της βλά- λή. Όμως αυτό διαψεύδεται από
στησης και της ζωοτοκίας πάνω στη την πιο πρόχειρη παρατήρηση του
γη και εκεί λοιπόν έχουμε μια κανο- ουρανού και, όπως αναφέραμε, ο
νικότητα, η οποία δεν είναι τέλεια, Αριστοτέλης ξεκινά πάντα από την
όπως του ουρανού, αλλά σχετική. παρατήρηση της αισθητής πραγμα-
Το σφαιρικό κέλυφος, το σύμπαν τικότητας για να πάει παραπέρα. Γι'
του Αριστοτέλη χωρίζεται στα δύο αυτό ο Αριστοτέλης απέδωσε στα
με όριο τη Σελήνη: η ανώτερη περι- ουράνια σώματα το τελειότερο εί-
οχή, πάνω από τη Σελήνη, η ουρά- δος κίνησης – τη συνεχή ομαλή κυ-
νια, είναι πεδίο τελειότητας αιώνι- κλική κίνηση.
ων αμετάβλητων κύκλων. Η γήινη ή Στο σύμπαν του Αριστοτέλη όλα ξε-
υποσελήνια περιοχή χαρακτηρίζεται κινούν από την κίνηση της εξώτατης
από τη γέννηση, τη φθορά και τις τεράστιας σφαίρας του ουρανού, η
