Page 13 - mag_94

του Γεράσιμου Γεωργάτου

όμως θα έθεταν το ερώτημα και οι κές της ιδιότητες. Ύλη και μορφή πα-

προσωκρατικοί φυσικοί φιλόσοφοι, ρουσιάζονται σε μας ως ενοποιημένο
τα αντικείμενα του αισθητού κόσμου όλο. Δεν μπορεί οι ιδιότητες, σαν τις
είναι μη περεταίρω αναγώγιμα ή θα πλατωνικές Ιδέες, να υπάρχουν ανε-

πρέπει να θεωρηθούν αποτέλεσμα ξάρτητα από τα συγκεκριμένα αντι-
σύνθεσης κάποιων θεμελιωδών συ- κείμενα. Δεν μπορούμε να γεμίσουμε

στατικών, όπως π.χ τα άτομα στον ένα καλάθι με κρύο ή κόκκινο.
Δημόκριτο; Ο Αριστοτέλης χρησιμοποιεί έννοιες

Ο Αριστοτέλης αντιμετώπισε το ζή- του κοινού νου για να οικοδομήσει
τημα μέσω της διάκρισης των ιδιοτή- ένα πειστικό φιλοσοφικό οικοδόμη-

των από τα υποκείμενά τους. Π.χ, ένα μα. Η προσέγγισή του έχει άμεσες
θερμό αντικείμενο είναι το «υποκεί- γνωσιολογικές συνέπειες. Η αληθι-
μενο» και η θερμότητα είναι η «ιδιό- νή γνώση είναι γνώση του αληθώς

τητά» του. Τα ατομικά επιμέρους σω- πραγματικού, όχι η γνώση κάποιων
ματοειδή αντικείμενα έχουν ιδιότητες αιώνιων και άφθαρτων πλατωνικών

(χρώμα, βάρος, υφή, κλπ.) και κάτι Ιδεών. Κατεύθυνε έτσι ο Αριστοτέ- 13
επιπλέον που λειτουργεί ως υποκεί- λης την αναζήτηση της γνώσης προς
μενό τους. Τους δύο αυτούς ρόλους τον κόσμο των ατομικών πραγμάτων,
της φύσης και της μεταβολής, προς
τους παίζουν η «μορφή» ή «είδος» τον κόσμο που ερχόμαστε σε επαφή
και η «ύλη». Πρόκειται για τεχνικούς μέσω των αισθήσεων. Ας δούμε λοι-

όρους του Αριστοτέλη που δεν έχουν πόν τι μας λέει για τη γνώση.
ακριβώς την ίδια σημασία με τη δική

μας σήμερα. Όλα τα όντα λοιπόν απο-
τελούν σύνθεση μορφής και ύλης.

Η «μορφή ή είδος» αποτελείται από
τις ιδιότητες και η «ύλη» είναι το υπο-
κείμενο ή το υπόστρωμα της μορφής,

δηλαδή η ουσία του όντος. Η ουσία
είναι αυτό που παραμένει σταθερό,

ενώ η μορφή, οι ιδιότητες, είναι αυτό
που μεταβάλλονται. Ένα πέτρωμα,

για παράδειγμα, είναι λευκό, βαρύ,
σκληρό, κλπ, λόγω της μορφής του.
Η ύλη - το καθ` αυτό πέτρωμα - είναι

επίσης παρούσα ως υποκείμενο της
μορφής χωρίς να έχει ξεχωριστές δι-