Page 11 - mag_82
P. 11
του Γεράσιμου Γεωργάτου
και εντυπωσιακές συνάψεις, σε σημείο τους άλλους για τα πράγματα είναι ο
ίσως ενοχλητικό για τον σύγχρονο λόγος, και ο λόγος δεν είναι τα όντα
αναγνώστη. Αυτό τα χαρακτηριστικό που έχουμε μπροστά μας. Δεν παρου-
του σοφιστικού λόγου, ο πλατωνικός σιάζουμε επομένως στους διπλανούς
Σωκράτης θα το αναδείξει ως κακό, μας τα όντα, αλλά κάποιον λόγο… Και
λέγοντας ότι εγώ δεν αναφέρομαι σε όπως το ορατό δεν θα μπορούσε να
στίχους ποιητών, δεν κάνω εντυπωσι- συλληφθεί με την ακοή, έτσι και το ον,
ακή χρήση λόγου, αλλά αναφέρομαι που βρίσκεται έξω από εμάς, δεν θα
σε λέξεις, σε απόψεις και εικόνες της μπορούσε να γίνει λόγος δικός μας».
καθημερινής ζωής, σε αντίθεση με τον Το απόσπασμα είναι εντυπωσιακά εύ-
σοφιστή που έχει μια τάση προς τον στοχο. Δείχνει μια συνειδητοποίηση
εντυπωσιασμό. Παρόλα αυτά, ακόμα της απόστασης που υπάρχει εκ φύσεως
και αν το σοφιστικό ύφος έχει τέτοια ανάμεσα σε τρία πράγματα: στα όντα
χαρακτηριστικά, το γεγονός ότι οι σο- από τη μια μεριά —τα πράγματα που
φιστές αναδεικνύουν τη γλώσσα ως υπάρχουν πραγματικά—, τις σκέψεις
πεδίο μελέτης, πρέπει να τους πιστωθεί που κάνουμε γι' αυτά τα πράγματα και 11
ως θετικό στοιχείο. τον λόγο με τον οποίο εκφράζουμε τη
Δεν χρειάζεται να φτάσουμε στον 20ό σκέψη μας. Η απόσταση δηλαδή του
αιώνα για να πούμε πόσο σημαντι- λόγου, που ακούμε ή διαβάζουμε, από
κή είναι η γλώσσα για τη φιλοσοφία, τα ίδια τα πράγματα είναι τεράστια.
ως πεδίο άσκησης της φιλοσοφίας. Πρόκειται εδώ για τα πρώτα δείγματα
Η σύνδεση γλώσσας και φιλοσοφίας μιας τέτοιας σαφούς συνειδητοποίη-
από τους σοφιστές είναι μια σημαντι- σης, στοιχεία της οποίας υπάρχουν και
κή τομή, που θα οδηγήσει σύντομα στο στην τραγωδία. Από αυτή τη συνει-
πρόβλημα της αλήθειας. Δηλαδή στο δητοποίηση προκύπτει αυτομάτως το
ερώτημα, ποια είναι η σχέση γλώσσας ερώτημα: τι είναι αλήθεια; Κατά πόσον
και πραγματικότητας; Μπορεί να κατη- δηλαδή αυτό που εκφράζουμε ως θε-
γοριοποιούμε και να διακρίνουμε μέρη ωρία, ως άποψη, ως επιχείρημα, ως
του λόγου, αλλά αυτά τα μέρη του λό- οτιδήποτε που παίρνει τη μορφή προ-
γου έχουν καμιά άμεση σχέση με τα φορικού ή γραπτού λόγου, εκφράζει
όντα τα οποία περιγράφουν; πραγματικές πλευρές του κόσμου που
Ένα μικρό απόσπασμα που σώθηκε μας περιβάλλει;
από έναν λόγο του Γοργία, δείχνει
αυτόν τον προβληματισμό για τη σχέ-
ση γλώσσας και πραγματικότητας:
«Το μέσο με το οποίο πληροφορούμε
