Page 66 - mag_115
P. 66
ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ; Γράφει ο Nίκος Σαραντάκος
Πότε πίναμε https://sarantakos.wordpress.com/2024/11/04/kafes/
τούρκικο καφέ;
ανάγκη προσδιορισμού. Ο Πα- χής εκείνης. Και ο Σουρής έχει ποτε για τον καφέ, ενώ στο λήμμα κε «σταθερό τηλέφωνο» σε αντιδι-
παδιαμάντης, ας πούμε, αναφέ- υμνήσει το καφενείο και τον καφέ, «καφές» αναφέρει μόνο το «ευρω- αστολή με το «κινητό».
ρει τον καφέ σε περισσότερα από πίνει τούρκικο καφέ αλλά τον λέει παϊκός καφές» -δεν ξέρω αν εννοεί Αναβάπτιση έχουμε και στον όρο
δέκα διηγήματά του, αλλά ποτέ απλώς καφέ ή έστω τον προσδι- αυτό που λέμε σήμερα «γαλλικός computer, που αρχικά δήλωνε τα
δεν προσδιορίζει. Ο Κακόμης, ας ορίζει με βάση τις ιδιότητές του καφές». παλιά μεγάλα συστήματα που
πούμε, «Ἐξυπνοῦσε μὲ τὴν ἄνεσίν («αχνίζει εμπροστά μου ο καϊμα- Εικάζω ότι ο όρος «τούρκικος κα- έπιαναν ένα δωμάτιο. Όταν εμφα-
του, παρήγγελλε καφέ, τὸν ἔπινεν, κλής καφές»). Πάμε σαράντα χρό- φές» γεννήθηκε στη δεκαετία του νίστηκαν οι προσωπικοί υπολογι-
ἐκάπνιζεν ἐνίοτε ἕνα τσιγαράκι…» νια μετά. Ο Βάρναλης έχει αφιερώ- 1950, όταν άρχισαν να σερβίρονται στές γεννήθηκε ο όρος personal
Τούρκικο καφέ θα παράγγελνε, εί- σει δεκάδες χρονογραφήματα στον και να ζητιούνται από τους πελά- computer και ο παλιός computer
μαι βέβαιος. Αλλά θα έλεγε «ψήσε καφέ και στο καφενείο (στα κατοχι- τες και άλλα είδη καφέ -ο «ευρω- αναβαπτίστηκε σε mainframe
μου έναν καφέ», ίσως προσδιορί- κά χρόνια και μετά το 1950-53), τα παϊκός» καφές του Δημητράκου, ή computer. Όταν διαδόθηκε πολύ
ζοντας τη δοσολογία, σκέτος, γλυ- έχω συγκεντρώσει στον τόμο «Συ- ο εσπρέσο ή ο γαλλικός ή ο φραπέ, στο ευρύ κοινό ο προσωπικός
κός κτλ. μποσιακά», και πουθενά δεν ανα- δεν ξέρω ποιος ακριβώς. υπολογιστής, ήταν πια περιτ-
φέρει τον όρο «τούρκικος καφές». Ετσι, από τη στιγμή που η παραγ- τό το personal και έμεινε σκέτο
Δεν έχω βρει την ονομασία «τούρ- Το λεξικό του Δημητράκου, στο λήμ- γελία «έναν καφέ» έπαψε να έχει computer. Τότε όμως εμφανίστηκαν
66 κικος καφές» σε κείμενα της επο- μα «τουρκικός» δεν αναφέρει τί- σαφή σημασία, γεννήθηκε η ανά- οι φορητοί υπολογιστές, που τους 67
γκη να αλλάξει όνομα και να προσ- είπαμε laptop (computer), οπότε οι
διοριστεί το αφέψημα που ως τότε κάποτε προσωπικοί και πλέον σκέ-
λεγόταν απλώς «καφές» και γεν- τοι υπολογιστές αναβαπτίστηκαν
νήθηκε ο όρος «τουρκικος καφές». σε desktop computer, επιτραπέζιοι.
Κάνω εικασία αλλά με μεγάλη πι- Νομίζω λοιπόν ότι κάτι τέτοιο έγι-
θανότητα να πέφτω μέσα. νε και με τον καφέ. Αρχικά καφές
Το φαινόμενο αυτό, η Άννα Ανα- χωρίς άλλο προσδιορισμό, μετά
στασιάδη-Συμεωνίδη, που το έχει τούρκικος καφές, όταν εμφανί-
μελετήσει, το λέει, θαρρώ, αναβά- στηκαν και άλλες παραλλαγές του
πτιση. Κλασικό παράδειγμα ανα- αφεψήματος, μετά -για εθνικούς
βάπτισης έχουμε με το τηλέφωνο. πια λόγους- μετονομασία (και όχι
Μια φορά κι έναν καιρό, είχαμε τη- αναβάπτιση) σε «ελληνικό καφέ».
λέφωνο μόνο στα σπίτια (όσοι εί- Που εγώ, να πω την αμαρτία μου,
χαμε, δηλαδή). Όταν εμφανίστηκε δεν τον συνηθίζω. Εσπρέσο προ-
και εδραιώθηκε ένα άλλο είδος τη- τιμώ πια, φράγκεψα -ή φραπέ ή,
λεφώνου, το «κινητό τηλέφωνο», επειδή τώρα σε κοιτάνε με μισό
ο όρος «τηλέφωνο» έπαψε να δη- μάτι αν παραγγείλεις φραπέ, φρέ-
λώνει μονοσήμαντα το παλιό είδος ντο. Αλλά αυτά θα τα δούμε άλλη
συσκευής, το οποίο αναβαπτίστη- φορά.
