Page 29 - mag_80
P. 29
«Διάβασε τα καλύτερα βιβλία πρώτα,
αλλιώς θα ανακαλύψεις ότι δεν προλαβαίνεις.»
Henry David Thoreau
ΛΗΘΗ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ AΓΡA
Πέντε. Φωνές, σώματα,
στόματα. Μιλούν. Πέντε
φορές αρχίζουν και πέ-
ντε φορές τελειώνουν,
και κάθε φορά είναι η
πρώτη και κάθε φορά
είναι η τελευταία. Αρχίζουν για να μιλήσουν,
και τελειώνουν για να μην ξαναμιλήσουν. Στο
ενδιάμεσο μιλούν σα να τους έχει δοθεί για
τελευταία φορά ο λόγος. Η κάθε λέξη λέγεται
T.S. ELIOT με τρόπο τελεσίδικο, σα να δίνεται για να μην
Η ΕΡΗΜΗ ΓΗ ξαναδοθεί στον ομιλούντα· σαν ο ομιλών να
γνωρίζει, και γνωρίζει ότι, με κάθε λέξη που
ΕΚΔΟΣΕΙΣ GUTENBERG προφέρει, τελειώνει βαθμηδόν η δυνατότητά
Το 1922, annus mirabilis της ευρωπαϊκής του να μιλήσει γι' αυτό και κάθε λέξη λέγεται
λογοτεχνίας, ο Έλιοτ δημοσίευσε το πιο ως τελειωτική. Κατάσταση τελικού γεγονότος 29
συζητημένο, ίσως, ποίημα του 20ού αι- η κάθε φορά, με την ταπεινή και βασιλεύουσα
ώνα: «The Waste Land: Ο Ερημότοπος» στάση που έχει κάθε τελικό γεγονός, όπου όλα
του Τάκη Παπατσώνη, «Η Έρημη Χώρα» κατατίθενται σαν να μην γινόταν να κατατε-
θούν παρά μόνον έτσι, σαν αυτός που μιλάει να
του Γιώργου Σεφέρη, «Η Ρημαγμένη Γη» μην είχε στην διάθεσή του παρά μόνον αυτόν
του Κλείτου Κύρου. Ας ειπωθεί ακόμα, τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιεί ως έσχατη
και ως μνήμη Διονυσίαου Σολωμού, «Η ευκαιρία. Πέντε φορές η φωνή, το σώμα, το
Έρημη Γη». στόμα, ξαναρχίζουν σα να μην έχουν αρχίσει
Η τεχνική του θυμίζει μοντερνιστικό μο- άλλη φορά, για να πουν κάτι που δεν έχουν
ξαναπεί. Είναι η ίδια φωνή κάθε φορά; Είναι
ντάζ σε μια εποχή που ο κινηματογρά- το ίδιο σώμα; Το ίδιο στόμα; Είναι κάθε φωνή
φος δεν είχε αναγάγει ακόμα τη συρρα- κάθε φορά. Κάθε φορά είναι το κάθε σώμα, το
φή εικόνων σε τέχνη. Αν ο Τζέιμς Τζόυς κάθε στόμα. Αυτός που μιλάει, είναι αυτός που
εικονίζει τις μεταβολές μιας συνείδη- μιλάει κάθε φορά. Κάθε φορά ο ίδιος, κάθε
σης μέσα σε μία μέρα («Οδυσσέας», φορά ένας άλλος. Όποιος κι αν είναι, όποιος κι
αν μιλάει, ποτέ άλλοτε δεν ήταν αυτός που εί-
1922), ή ο Πώλ Βαλερύ σε μία νύχτα ναι τώρα που μιλάει. Τώρα μιλάει για να ζήσει,
(«Νεαρή μοίρα», 1917), ο Έλιοτ συρ- τώρα μιλάει για να πεθάνει. Ούτε το ένα ούτε
ράπτει σε τετράδιο τις μεγάλες ρωγμές το άλλο επιτρέπουν διολισθήσεις έξω από την
και τα χάσματα της γηρασμένης ηπείρου κρίσιμη περιοχή τους· και το ένα και το άλλο
στα τελευταία 2.000 χρόνια. «Από τις ζητούν απ' αυτόν που μιλάει, να στέκεται στο
σπουδαιότερες δέκα εννέα σελίδες που ύψος της ζωής του και του θανάτου του. Αυτός
που μιλάει εδώ στέκεται στο ύψος της ζωής του
γράφτηκαν ποτέ στην αγγλική γλώσσα», και του θανάτου του. Γι' αυτό μιλάει. Για να ζή-
έκρινε ο Έζρα Πάουντ. σει και για να πεθάνει. Μία φορά επί πέντε.
