Page 49 - mag_79
P. 49
,
από τη Δήμητρα Σταύρου
http://psyhismos.blogspot.gr/
που έχει τα συμπτώματα τρόμου (τα- τον θάνατο. Παρόμοια φοβική είναι και
χυκαρδίες, εφίδρωση, δυσκολία στην η στάση του απέναντι στην φθορά. Και
αναπνοή, αίσθηση πνιξίματος, ιλίγγους όπως στο ατομικό υποκείμενο συμ-
κλπ) ή κάποιου άλλου πολύ κοντινού βαίνει, έτσι και στο συλλογικό, ο μηχα-
του (από τον οποίο φαίνεται να εξαρτά- νισμός της απώθησης (της λήθης) του
ται άμεσα). θανάτου τίθεται σε εφαρμογή, όπως
Έτσι λοιπόν ο θάνατος και ο φόβος του συμβαίνει με κάθε δυσάρεστο συναί-
είναι ο βασικός άξονας του συμπτώμα- σθημα ή βίωμα.
τος... Εξαίρεση σε αυτό τον δυτικό κανόνα
Σκέφτομαι λοιπόν πόσο μπορεί να επι- αποτελεί ο ρομαντισμός και τα νεο-ρο-
δρά η αντίληψη που έχουμε για τον θά- μαντικά κινήματα (όπως π.χ. το γκότ-
νατο στην εμφάνιση των κρίσεων πα- θικ) που εξωραΐζουν το θάνατο και τον
νικού. Δεν είναι ο μόνος παράγοντας εξιδανικεύουν, περνώντας στο άλλο
αλλά συσχετίζεται με τους άλλους που άκρο...
έχουμε δει στο παρελθόν. Αν φύγουμε λίγο από το εδώ και τώρα,
Η αντίληψη για τον θάνατο στην δύση και μεταβάλλουμε ένα από τους δύο 49
σήμερα θα έλεγα ότι είναι εξαρχής φο- άξονες (χρόνου-τόπου) τότε θα δούμε
βική. Η ζωή και ο θάνατος εμφανίζο- να ξετυλίγονται πολλές διαφορετικές
νται σαν δύο καταστάσεις πολύ ξεκά- αντιλήψεις για τον θάνατο. Αντιλήψεις
θαρα διαχωρισμένες. Ο θάνατος είναι που σχετίζονται είτε με την εποχή είτε
το απόλυτο άγνωστο, που προτιμούμε με την πολιτισμική ομάδα.
να απωθούμε, να ξεχνάμε να μη μιλάμε Έτσι, για να επιστρέψουμε στο παρά-
γιαυτό, δηλ. να το ξορκίζουμε. δειγμα των πρακτικών του θανάτου, και
Μία τέτοια άποψη μπορεί να στηριχθεί παραμένοντας στον ίδιο γεωγραφικό
βλέποντας τις πρακτικές που έχουμε χώρο, την Ελλάδα, προτείνω να γυρί-
στις κοινωνίες μας για τους νεκρούς. σουμε λίγες χιλιετίες πίσω.
Ο νεκρός θάβεται... (όπως θέλουμε να Οι θολωτοί τάφοι για παράδειγμα, που
θάψουμε το ο,τιδήποτε δεν θέλουμε να υπάρχουν σε διάφορα σημεία της Αρ-
θυμόμαστε). Ο διαχωρισμός νεκρών χαίας Ελλάδας φιλοξενούσαν νεκρούς
και ζωντανών είναι απόλυτος και μέσα όπου δίπλα από αυτούς πραγματοποι-
στον χώρο. Οι νεκροί ανήκουν στον ούνταν τελετές, γιορτές και άλλες εκ-
κάτω κόσμο και οι ζωντανοί κινούνται δηλώσεις των ζωντανών. Ο νεκρός και
στο έδαφος της γης. ο ζωντανός συνεβρίσκονταν στον ίδιο
Υπάρχει πλήθος πρακτικών που εκδη- χώρο μέχρι που ο νεκρός γίνει σκόνη
λώνουν την φοβική απόσταση που έχει κυριολεκτικά-αφού με τις γιορτές τα
πάρει σήμερα ο δυτικός άνθρωπος από κόκκαλα όπως μας πληροφορεί ο Γιάν-
