Page 11 - mag_98
P. 11
του Γεράσιμου Γεωργάτου
ρική διαδρομή, όπως τη διδασκό- θημάτων κάθαρσιν.» Η τραγωδία
μαστε συνήθως εμείς σήμερα. Πάει είναι «μίμηση πράξεως», δηλαδή, μι-
κατευθείαν στο τελευταίο στάδιo, μείται ανθρώπινες, εξιδανικευμένες
στην τραγωδία, που είναι η ποιητική πρακτικές, σε μορφή μάλιστα ιστορι-
τέχνη του 5ου αιώνα π.χ, που συνε- κής εξέλιξης - περιπέτειας, όπως λέει
χίστηκε και τον 4ο, στην εποχή του ο Αριστοτέλης, όπου αυτό που ενδι-
Αριστοτέλη, θεωρώντας την, κατά αφέρει τον ποιητή δεν είναι τι πραγ-
την προσφιλή του τακτική, ως φυσική ματικά έγινε, αλλά τι θα μπορούσε να
κατάληξη. Δηλαδή, το τέλος της ποί- είχε γίνει ή τι θα έπρεπε να είχε γίνει.
ησης, ο σκοπός της, αν θέλετε, είναι Δηλαδή, η τραγωδία προτείνει μοντέ-
η τραγωδία. Όπως το είδαμε για τη λα συμπεριφοράς σε ιδανικές ή ακραί-
φύση, όπου όλα τα όντα προσπαθούν ες καταστάσεις, οι οποίες, ωστόσο,
να εκπληρώσουν το τέλος τους, δηλα- αποκαλύπτουν και αποδεικνύουν κάτι
δή το σκοπό τους, και οι ανθρώπινες για την ανθρώπινη φύση μας. Διαβά-
δράσεις και οι ανθρώπινες επιτεύξεις, ζοντας ή βλέποντας μια τραγωδία και
τα ανθρώπινα προϊόντα, μπορούν να συμμετέχοντας με αυτή την έννοια 11
ενταχθούν και αυτά σε μια τελεολογι- στα δρώμενα, κατά κάποιο τρόπο
κή οπτική. Ο διθύραμβος, ας πούμε, ταυτιζόμαστε ή θεωρούμε ότι έχου-
είναι ένα πρώτο στάδιο της τραγικής με οι ίδιοι πλευρές που αποτυπώνο-
τέχνης. νται με ποιητικότερο και πιο έκδηλο
Αναλύει, λοιπόν, ο Αριστοτέλης, στο τρόπο σε χαρισματικά άτομα, όπως
«Περί Ποιητικής», τους τρόπους με ο Οιδίπους, η Αντιγόνη, κλπ. Το απο-
τους οποίους διαρθρώνεται και εκ- τέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι
φράζεται μια σωστή τραγωδία - στο η «κάθαρση», λέει ο Αριστοτέλης, δη-
νου του συνήθως έχει τον Οιδίποδα λαδή το γεγονός ότι μέσα από έντο-
Τύραννο του Σοφοκλή, τον οποίο θε- νες καταστάσεις βγάζουμε κάτι από
ωρεί ως το καλύτερο δείγμα τραγικής μέσα μας και γινόμαστε καλύτεροι,
ποίησης - και καταλήγει στον ορισμό, μπορούμε να συμφιλιωθούμε καλύτε-
που οι περισσότεροι γνωρίζουμε από ρα με τον εαυτό μας και με αυτή την
το σχολείο: «ἔστιν οὖν τραγῳδία μί- έννοια η τραγωδία έχει μία καθαρτική
μησις πράξεως σπουδαίας καὶ τε- δράση.
λείας μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ Ας κρατήσουμε την αντίστιξη μεταξύ
λόγῳ χωρὶς ἑκάστου τῶν εἰδῶν ἐν του τι πραγματικά έγινε και τι θα μπο-
τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι᾽ ρούσε να γίνει. Είναι ο λόγος για τον
ἀπαγγελίας, δι᾽ ἐλέου καὶ φόβου οποίο ο Αριστοτέλης θεωρεί ότι η ποί-
περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων πα- ηση είναι πιο υψηλή, πιο φιλοσοφική
