Page 15 - mag 122
P. 15
του Γεράσιμου Γεωργάτου
αισθητού κόσμου αλλάζουν και με- όχι μόνο δεν μπορεί να συγκριθεί
ταβάλλονται και ότι η ύπαρξή τους με κάποιο άλλο όμοιο προς αυτό,
είναι κάτι τυχαίο και όχι κάτι ανα- αλλά επίσης οφείλει την τελειότη-
γκαίο. Δεν έχουν αναγκαία ύπαρ- τά του σε αυτό το ίδιο. Και αυτό το
ξη, γιατί αν την είχαν θα ζούσαν δεν μπορεί παρά να είναι ο Θεός.
αιώνια και δεν θα διαλύονταν στα Η πέμπτη απόδειξη η οποία έμεινε
συστατικά τους μέρη. Όλα τα όντα γνωστή στην ιστορία της φιλοσο-
που βλέπουμε πεθαίνουν καταστρέ- φίας ως «τελεολογική απόδειξη
φονται και διαλύονται στα συστα- της ύπαρξης του Θεού», βασίζεται
τικά τους μέρη. Για να υπάρξουν στην κοινή παρατήρηση ότι τα μη
όμως τουλάχιστον στην πρώτη οργανικά όντα λειτουργούν προς
μορφή τους όλα αυτά τα μεταβαλ- ένα σκοπό. Προφανής εδώ ο αρι-
λόμενα και παροδικά όντα, πρέπει στοτελισμός. Τα μη οργανικά όντα
να υπάρχει κάτι σταθερό και ανα- όμως δεν διαθέτουν γνώση. Χρει-
γκαίο που ευθύνεται για την ύπαρ- άζεται συνεπώς κάποιος με νόηση
ξή τους. Αυτό το ον δεν μπορεί να για να τα κατευθύνει στην επίτευξη 15
είναι άλλο από τον Θεό, το μόνο ον κάποιου σκοπού, όπως ένας τοξό-
που μπορεί να υπάρχει αναγκαία.
της κατευθύνει ένα βέλος στο στό-
Η τέταρτη απόδειξη κινείται στο χο του. Αυτό το ον δεν μπορεί να
πνεύμα του Αυγουστίνου, δηλαδή είναι άλλο από τον Θεό, ο οποίος
του Πλατωνισμού και όχι του Αρι- είναι σε θέση, χάρη στην παντο-
στοτελισμού, και σχετίζεται με την γνωσία του, να κατευθύνει τα μη
τελειότητα που αντιπροσωπεύει ο οργανικά όντα με τον καλύτερο
Θεός. Όλα τα όντα που βλέπουμε δυνατό τρόπο.
γύρω μας μπορούν να συγκριθούν Από τις πέντε αποδείξεις ο ίδιος ο
το ένα με το άλλο, με κριτήριο την Ακινάτης θεωρούσε πιο σημαντι-
τελειότητα. Ευθεία παραπομπή στις κή την πρώτη ως την πιο ξεκάθα-
τέλειες αιώνιες Ιδέες του Πλάτω- ρη οδό για να αντιληφθούμε την
να. Αυτή τη σύγκριση όμως δεν θα ύπαρξη του Θεού. Υπάρχει μία έμ-
μπορούσαμε να την κάνουμε αν δεν φαση στα εμπειρικά δεδομένα που
υπήρχε το τέλεια όμορφο ως προς βλέπουμε στις αποδείξεις του Ακι-
το οποίο όλα τα άλλα όντα έχουν νάτη και είναι το αποτέλεσμα της
μόνο βαθμούς ομορφιάς. Πρέπει έντονης ροπής του συστήματός του
επομένως να υπάρχει το απολύ- προς τον αριστοτελισμό.
τως τέλειο, δηλαδή το ον το οποίο
