Page 23 - mag_119
P. 23
ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ ΚΑΊ ΦΟΡΟΛΟΓΊΑ: του Μαυροειδή Μαυροειδόπουλου
η φορολόγηση των Αθηναίων πολιτών και των συμμάχων τους
τον 5ο και 4ο αι. π.Χ.
ση του Παρθενώνα. Είναι ενδιαφέ- ματος από την ώρα που συγκεντρω-
ρον ότι σύμφωνα με τον Θουκυδίδη νόταν έως την ώρα που έφτανε στο
το μεγαλύτερο ποσό που συγκεντρώ- αθηναϊκό ταμείο. Οι συλλογείς εκλέ-
θηκε συνολικά στην Ακρόπολη στη γονταν σε κάθε πόλη, επομένως θα
διάρκεια της Πεντηκονταετίας ήταν ήταν προσωπικά υπεύθυνοι για πιθα-
9700 τάλαντα, πιθανώς το 449 π.Χ., νή αδυναμία τους να ανταποκριθούν
ενώ η ετήσια υποχρέωση των συμ- επαρκώς. Είναι δε πιθανό το ψήφι-
μάχων ανερχόταν συνολικά στα 600 σμα του Κλεινία να χρονολογείται
τάλαντα ετησίως. Ο φόρος αυτός δι- στην πραγματικότητα όχι στο 448/7
πλασιάστηκε ή και τριπλασιάστηκε π.Χ. αλλά λίγο μετά από αυτό του
το 425/4 π.Χ., κατόπιν μεσολάβησης Κλεώνυμου, στη διαρκή προσπάθεια
του δημαγωγού Κλέωνα, ώστε ανήλ- των Αθηναίων να εξαλείψουν κάθε
θε στα 1460 περίπου τάλαντα για ένα ενοχλητικό πρόβλημα που εμπόδιζε
σύνολο 400 πόλεων. Πλέον εξυπηρε- τα πλοία με το συμμαχικό χρήμα ακέ-
τούσε τις στρατιωτικές ανάγκες της ραιο να αγκυροβολούν στον Πειραιά.
Αθήνας στον πόλεμό της εναντίον της Την καταβολή συμμαχικού χρήματος
Πελοποννησιακής Συμμαχίας και μια στην Αθήνα συνδέει ο Θουκυδίδης με
σειρά από εσωτερικές οικονομικές την αδυναμία των συμμαχικών πόλε- 23
ανάγκες, όπως η καταβολή του μι- ων να αποστατήσουν όταν η δυσαρέ-
σθού των δικαστών. σκειά τους έφτανε στο απροχώρητο.
Υπήρξαν, πάντως, ακόμα και μετά Σύμφωνα με τον ιστορικό (1.99) τις
το ψήφισμα του Καλλία, αρκετά αποστασίες προκαλούσαν διάφοροι
προβλήματα στην περισυλλογή των λόγοι, όμως πρωτοστατούσε ανά-
φόρων και τη μεταφορά τους στην μεσά τους η καθυστέρηση ή η αδυ-
Αθήνα, ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα ναμία συλλογής του φόρου, καθώς
του Πελοποννησιακού πολέμου. Και και η λιποταξία απέναντι στην οποία
αυτό διότι, μεταξύ άλλων, οι σύμμα- οι Αθηναίοι αντιδρούσαν με μεγά-
χοι εφάρμοζαν διαφορετικά συστή- λη αυστηρότητα. Η απροθυμία των
ματα διαμοίρασης του φορολογικού συμμάχων να πολεμούν τους κοινούς
βάρους στους πολίτες των πόλεών εχθρούς όπως οι Πέρσες είχε οδη-
τους. Η Αθήνα δεν έπαψε να προσπα- γήσει στην απόφασή τους να αποδί-
θεί να διορθώσει την κατάσταση και δουν χρήμα στην Αθήνα παρά να την
σε αυτό ακριβώς οφείλεται η δημο- ενισχύουν με πολεμικά πλοία. Αυτό
σίευση ενός άλλου ψηφίσματος, του είχε ως αποτέλεσμα να ισχυροποιεί-
Κλεώνυμου, το 426 π.Χ. Σύμφωνα με ται όλο και περισσότερο ο αθηναϊκός
αυτό διορίζονταν συλλογείς φόρων, στόλος ενώ εκείνοι των συμμάχων
ώστε να αντιμετωπιστεί ένα ακόμη να παραμένουν συνήθως αδύναμοι
πρόβλημα, αυτό της διαρροής χρή- και περιορισμένοι αριθμητικά. Όταν
