Page 86 - mag_39

ΒΙΒλΙΑ Το άσχημο με τα καινούργια βιβλία είναι
ΒΙΒ
λ
ΙΑ
ότι μας εμποδίζουν να διαβάσουμε τα παλιότερα.
John Wooden, 1910-2010, Αμερικανός προπονητής μπάσκετ

Ο ΚΡΟΚΟΔΕΙΛΟΣ & ΜπΟΜπΟΚ
Φ. ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ
Εκδόσεις ΡΟΕΣ

Ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι βαδίζει για λίγο στα χνάρια του Νικο-
λάι Γκόγκολ κι από τη σατιρική του πένα ξεπηδούν δύο νουβέλες
αντάξιες της Μύτης και του Ημερολόγιου ενός τρελού: ο αγαπη-
μένος του ελληνικού κοινού Κροκόδειλος, με τις αλλεπάλληλες
θεατρικές διασκευές, και ο λιγότερο γνωστός αλλά αριστουργη-
ματικός Μπομπόκ. Σε αυτές, η ψυχογράφηση των ηρώων επιχει-
ρείται μέσα από μια φαιδρή οπτική, ο ρεαλισμός γίνεται γκροτέ-
σκος, οι διάλογοι ηχούν σπαρταριστοί, τα ήθη κι οι νοοτροπίες δεν
σκιαγραφούνται απλώς αλλά διακωμωδούνται, ενώ ο ντοστογι-
εφσκικός αντι-ήρωας αποκτά το σωσία του.
Την παρούσα έκδοση συμπληρώνουν δύο ακόμα κείμενα του Ντοστογιέφσκι: ο πρόλογος
στον Κροκόδειλο, που ο ίδιος ο Φιόντορ Μιχάιλοβιτς αποφάσισε αργότερα να παραλείψει
(για λόγους πιθανότατα μη καλλιτεχνικούς), καθώς και το άρθρο «Επί προσωπικού», το
οποίο δημοσιεύθηκε στο Ημερολόγιο ενός συγγραφέα και ρίχνει φως στο τεράστιο λογοτε-
χνικό σκάνδαλο που ξέσπασε γύρω από τον Κροκόδειλο. Πέραν δε του εκτενούς επιμέτρου,
το επιπλέον πληροφοριακό υλικό που περιλαμβάνεται στην έκδοση συνθέτει ένα ιδιότυπο
86 πορτρέτο τού Ντοστογιέφσκι, το οποίο καταδεικνύει τη θέση του μεγάλου κλασικού στη ρω-

σική πεζογραφική παράδοση κι αποκαλύπτει τις σχέσεις του με τους λογοτέχνες της εποχής
του.

Ο ΜΑΥΡΟΣ ΜΟΝΑΧΟΣ
ANTON ΤΣΕΧΩΦ
Εκδόσεις ΡΟΕΣ

Ο Μαύρος μοναχός κάλλιστα θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως
μια νουβέλα-φαινόμενο στα παγκόσμια λογοτεχνικά χρονικά, κα-
θώς έχει δεχθεί, από την εποχή της συγγραφής της μέχρι σήμε-
ρα, πλείστες προσεγγίσεις και άκρως αντιφατικές ερμηνείες. Και
αυτό μόνο άξιο απορίας δεν είναι, αφού ο Αντόν Τσέχοφ πραγμα-
τεύεται ένα διαχρονικά φλέγον θέμα: την αδυναμία, ή ίσως την
άρνηση του ανθρώπου να συμφιλιωθεί με την γκρίζα μετριότητα,
με μια ύπαρξη μουντή. Ο συγγραφέας, σκιαγραφώντας έναν διχασμένο ήρωα, έναν Μότσαρτ
που είναι συγχρόνως και Σαλιέρι, και πλάθοντας μια αμφιλεγόμενη, σκοτεινή οπτασία, που
ωστόσο ενσαρκώνει ένα μεγάλο κομμάτι της συλλογικής συνείδησης, επισημαίνει τον κίνδυνο
που δημιουργείται όταν η ανθρώπινη βούληση παραλύει, όταν το άτομο, μέσα από μια ρομαντι-
κή θεώρηση της πραγματικότητας, αναλώνεται σε χιμαιρικές αναζητήσεις. Με μοναδική ενάρ-
γεια, με τη γνώριμη νηφάλια ματιά του αλλά και με ποιητική διάθεση, ο Τσέχοφ αποτυπώνει
την πραγματική ζωή και δίνει μια ρητή απάντηση σε όσους τον κατηγορούν για «πεσιμισμό»,
αρνούμενοι να αναγνώσουν τις αλήθειες που περιγράφει.