Page 28 - mag_61
P. 28
από τις εκδόσεις
ΡΟΕΣ
ΒΙΒΛΙοπΑρουσΙΑσεΙσ
henri Bergson wilhelm dilthey
υλη ΚΑι μνημη η γενεΣη τηΣ ερμηνευτιΚηΣ
«Αφού η καθαρή αντίληψη μας δίνει το όλον ή, του- Το δοκίμιο αυτό του μεγάλου Γερμανού φιλοσόφου
λάχιστον, το ουσιώδες μέρος της ύλης και αφού το του 19ου αιώνα αποτελεί την κλασική παρουσίαση της
υπόλοιπο προέρχεται από τη μνήμη και επιπροστίθεται ιστορίας της ερμηνευτικής σκέψης. Συνάμα δε υπήρξε
στην ύλη, η μνήμη πρέπει να είναι, κατ' αρχήν, δύνα- και η αφετηρία για τη ραγδαία ανάπτυξη της ερμηνευ-
28 μη απολύτως ανεξάρτητη από την ύλη. Αν, συνεπώς, τικής και τη διαμόρφωσή της σε ένα από τα χαρακτη-
το πνεύμα είναι κάτι το πραγματικό, τότε είναι ακριβώς ριστικά και σημαντικά φιλοσοφικά ρεύματα του 20ού
εδώ, στο φαινόμενο της μνήμης, που οφείλουμε να το αιώνα. Στη μεστή εισαγωγική ενότητα του δοκιμίου, ο
προσεγγίσουμε πειραματικά». Ντίλταϋ χαράσσει κατ' αρχάς το εννοιολογικό πλαίσιο
Στο δοκίμιο "Ύλη και μνήμη" (1896), ένα από τα κύρια της πραγμάτευσής του και δηλώνει κατόπιν τη βαθύ-
έργα του, ο Henri Bergson αναπτύσσει μία όλως πρω- τερη φιλοσοφική της σημασία. Στις ακόλουθες ενότη-
τότυπη προσέγγιση σχετικά με το πρόβλημα της σχέσης τες, παρουσιάζει συνοπτικά, αλλά και με εμβρίθεια, την
ύλης και πνεύματος. Η αναδιατύπωση του κεντρικού ιστορία της ερμηνευτικής σκέψης από την Αρχαιότητα
αυτού φιλοσοφικού ζητήματος επιτυγχάνεται χάρη μέχρι τις ημέρες του, αναδεικνύοντας το αποφασιστικό
στην ενδελεχή ανάλυση της αντίληψης και της μνήμης βήμα που συντελείται σε κάθε εποχή. Το δοκίμιο ολο-
και τον ριζικό επαναπροσδιορισμό της σχέσης τους. Η κληρώνεται με την επισήμανση της θεμελιακής σημα-
ανάλυση αυτή όχι μόνο λαμβάνει υπ' όψιν τα πορίσμα- σίας της ερμηνευτικής για τη φιλοσοφία, την ιστορία,
τα της επιστημονικής έρευνας, αλλά αναγνωρίζει ως τις ιστορικές, κοινωνικές και θεωρητικές επιστήμες. Οι
θεμελιώδη τη σχέση των σωματικών και πνευματικών συμπληρώσεις από τα χειρόγραφα του φιλοσόφου, οι
λειτουργιών με τη βουλητική δράση του βιολογικού οποίες συμπεριλαμβάνονται στην παρούσα ελληνική
και κοινωνικού όντος «άνθρωπος». Επιτρέπει δε συνά- έκδοση, προεκτείνουν και βαθαίνουν τις τελευταίες αυ-
μα στον μεγάλο Γάλλο φιλόσοφο να προτείνει λύσεις τές επισημάνσεις. "Η γένεση της ερμηνευτικής" παρέχει
που υπερβαίνουν καίριες αντιπαραθέσεις της ιστορίας στον Έλληνα αναγνώστη τη δυνατότητα να εξοικειωθεί
της φιλοσοφίας όπως π.χ. εκείνη μεταξύ ρεαλισμού και με το στοχασμό του σημαντικού αυτού φιλοσόφου του
ιδεαλισμού. 19ου αιώνα, του οποίου, δυστυχώς, κανένα έργο δεν
Το δοκίμιο "Ύλη και μνήμη" αποτελεί και σήμερα, εκα- είχε μέχρι σήμερα μεταφρασθεί στα ελληνικά. Η εκτε-
τό και πλέον χρόνια από τη συγγραφή του, υπόδειγμα νής εισαγωγή και τα πολυάριθμα επεξηγηματικά σχό-
φιλοσοφικού στοχασμού που, αφενός, επαναθέτει κε- λια του μεταφραστή επιχειρούν να καταδείξουν τη θέση
ντρικά φιλοσοφικά προβλήματα και προτείνει πρωτό- του δοκιμίου αυτού στο πλαίσιο του φιλοσοφικού προ-
τυπες λύσεις, αφετέρου, συνδιαλέγεται γόνιμα με την γράμματος του ίδιου του Ντίλταϋ, καθώς επίσης και τη
επιστημονική έρευνα. σημασία του για την ανάπτυξη της ερμηνευτικής σκέ-
ψης στον 20ό αιώνα.
