Page 36 - mag_114
P. 36
ΚΟΜΠΟΖΑΡΙΣΜΑΤΑ*
Η
-πριν από την Απελευθέρωση-
«ΈΛΈΥΘΈΡΗ ΈΛΛΆΔΆ»
Όσο οι Έλληνες βίωναν τριπλή Κατοχή τανίας, αρχίζει να φυσά ένας απελευθε-
(άνοιξη '41) από τις δυνάμεις του Άξονα ρωτικός αέρας που ξεσηκώνει ένα-ένα
(Γερμανία, Ιταλία, Βουλγαρία) δεν άργη- τα χωριά της ορεινής Ευρυτανίας, ενώ
σε να κάνει την εμφάνισή της η Εθνική το αντάρτικο χαίρει μεγάλης εκτίμησης
Αντίσταση. Στις πόλεις ξεκίνησαν μεγα- και σεβασμού, ιδίως μετά την ανατίναξη
λειώδεις αντιστασιακές πράξεις είτε ως της Γέφυρας του Γοργοπόταμου, όπου τα
ατομικές, αυθόρμητες πρωτοβουλίες αντιστασιακά κινήματα ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ
ανθρώπων που δεν άντεχαν τα δεινά με τη βοήθεια Βρετανών σαμποτέρ βρή-
της Κατοχής, είτε ως μαζικές κινητο- καν κοινή πορεία (Νοέμβρης '42). Το
ποιήσεις. Πρώτος γνωστός αντιστασι- ρεύμα αυτό ακολούθησαν κι άλλα ορει-
ακός θρίαμβος ήταν η υπεξαίρεση της νά χωριά, κυρίως της ευρύτερης Ρού-
ναζιστικής σημαίας από τον βράχο της μελης, της Θεσσαλίας και της Δυτικής
Ακρόπολης από τους Μανώλη Γλέζο και Μακεδονίας, κι έτσι, οι αντάρτικες δυνά-
Απόστολο Σάντα (Μάιος '41), ενώ μέσα μεις απελευθέρωσαν σταδιακά ένα με-
στον επόμενο χρόνο, οργανώθηκαν από γάλο τμήμα της χώρας από τον κατοχικό
το ΕΑΜ χειμαρρώδεις διαδηλώσεις. Η έλεγχο. Η «Ελεύθερη Ελλάδα» είχε ξε-
36
Αντίσταση, στο αστικό πλαίσιο, σχετιζό- κινήσει να σχηματίζεται!
ταν κυρίως με την επίλυση καθημερι- Όσο αναπτυσσόταν χωροταξικά αυτό το
νών ζητημάτων, όπως η αντιμετώπιση ελεύθερο πεδίο, μέσα από τις αλλεπάλ-
του λιμού (χειμώνας '41-42), η αγωνία ληλες επιτυχίες της Αντίστασης, προέ-
της επιστράτευσης εργατικού δυναμι- κυψε επιτακτική ανάγκη διακυβέρνη-
κού για να επανδρωθούν εργοστάσια σής του, λόγω του κενού εξουσίας που
της Γερμανίας ή ο φόβος κατάληψης της δημιουργήθηκε στην Κατοχή. Χρειαζό-
Θεσσαλονίκης από τους Βούλγαρους. ταν, επίσης, να ρυθμιστούν τα καθημερι-
Για την αναγκαιότητα ένοπλης αντίστα- νά προβλήματα τόσο των ανταρτών, όσο
σης κατά των κατακτητών, μίλησε για και του λαού. Έτσι λοιπόν, το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ
πρώτη φορά ο Θανάσης Κλάρας (ο μετέ- προχώρησε σε σχηματισμό κυβέρνησης
πειτα αντάρτης Άρης Βελουχιώτης) σε με το όνομα «Πολιτική Επιτροπή Εθνι-
αντιφασιστική ομάδα στην Καισαριανή κής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ)» με σκοπό
(Μάιος '41) , ενώ έναν χρόνο μετά (Μάι- να οργανωθούν οι ελεύθερες περιοχές
ος '42) καταγράφεται η πρώτη αντάρτικη και να αναδειχθεί το ΕΑΜ ως ο νόμιμος
συνεννόηση μεταξύ του Άρη Βελουχιώ- εκπρόσωπος της κατεχόμενης Ελλάδας.
τη και των συντρόφων του στην «Καλύ- Παράλληλα με την δωσιλογική κυβέρ-
βα του Στεφανή», στη Σπερχειάδα, όπου νηση του Ράλλη στην Αθήνα και την εξό-
έδωσαν τον όρκο του ΕΛΑΣ. Από εκεί, ριστη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του
και με πρώτο χωριό τη Δομνίστα Ευρυ- Γεωργίου Παπανδρέου συγκροτήθηκε η
