Page 36 - mag_37
P. 36
ΕΙΚΑσΤΙΚΕσ ...ΠΙΝΕλΙΕσ
Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν. Ἐν ἀρχῇ
ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν. ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρα-
τος καὶ ἀκατασκεύαστος, καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου
Γένεσις, α', 1-2
Με τους νέους πίνακές του, ο Απόστολος Κοτούλας εμφανίζε- τές επιφάνειες, τον ουρανό
ται ωριμότερος βεβαιώνοντας δύο βασικά σημεία της ζωγρα- και τη γη, το χρώμα απελευ-
φικής του: την προσήλωση στο τοπίο –ένα τοπίο γυμνό και θερώνεται, γίνεται υλικό του
άγριο–, αλλά και την αποκρυστάλλωση του ύφους του, που τοπίου. Η δυναμική χειρονο-
επιβάλλεται πιο λιτό και πιο ουσιαστικό. μία –με την ανάγλυφη πινε-
Οι είκοσι έξι πίνακες που παρουσιάζονται στην ενότητα Nebula λιά, με τα σταξίματα και τα
ένα βήμα πίσω, μελετούν το τοπίο, ωστόσο το ζητούμενο εδώ τρεξίματα της υγρής ύλης,
δεν είναι τόσο η περιγραφή της φύσης, όσο η σύλληψή της ως αλλά και με μια διαφάνεια
ιδέα. Για να το επιτύχει αυτό ο ζωγράφος μοιράζει τη σύνθεση που όχι σπάνια παραπέμπει
στα δύο: τον ουρανό και τη γη. Οι δύο παράλληλες, σχεδόν στην υδατογραφία– δίνει
αφηρημένες, ζώνες καλλιεργούν μάλλον την αίσθηση του το- στο θεατή την αίσθηση ότι
πίου, παρά το αποδίδουν, αποτελούν θαρρείς, την υπόμνηση δεν στέκεται μπροστά σε ένα
του ορατού κόσμου, παρά την απεικόνισή του. Σε ελάχιστες στατικό τοπίο, αλλά ενώπιον
περιπτώσεις, τις ζώνες του ουρανού και της γης τέμνουν κάθε- ενός πρωτεϊκού κόσμου που
τα στοιχεία: συστάδες καλαμιών, ένας δρόμος, ένας ξύλινος δονείται από τη δύναμη της
φράχτης. Αναμνήσεις από παλιότερες ενότητες της εργασίας δημιουργίας, της αέναης αλ-
36 του Κοτούλα, εδώ αυτά τα παραπληρωματικά στοιχεία λει- λαγής. Βασικό μέσο για την
τουργούν ενισχυτικά ως επίτευξη αυτής της δραματι-
προς την απόδοση της απεραντοσύνης, που μοιάζει να αποτε- κής έντασης, η αντίστιξη του
λεί, εντέλει, το βασικό ζητούμενο του ζωγράφου. Και πρέπει σκοτεινού ουρανού και της
να επισημανθεί ότι πρόκειται για μια απεραντοσύνη εξίσου το- γήινης ζώνης, που μοιάζουν
πική όσο και χρονική. Αν το τοπίο είναι απλανές, αχανής είναι να συγκρούονται γεννώντας
και η αίσθηση του χρόνου. Πρόκειται για άχρονες σκηνές. το νέο.
Είναι μέρα; Είναι νύχτα; Ο θεατής δυσκολεύεται να διακρίνει. Στον πίνακα του ζωγράφου
Μόνο σίγουρο, ότι ο ουρανός είναι βαρύς, μαύρος, φορτω- Caspar David Friedrich
μένος από σύννεφα που προμηνύουν την επικείμενη καταιγίδα. (1774-1840) Μοναχός
Σχέδιο στις συνθέσεις αυτές δεν υπάρχει. Υπονοείται μόνο, σε μπροστά στη θάλασσα
αυτή την φαινομενικά χαλαρή αλλά υποσυνείδητα αυστηρή, (1809, Nationalgalerie,
αρχιτεκτονική, διζωνική σύνθεση. Με χειρουργική ακρίβεια, Βερολίνο), η μικροσκοπική
ο ζωγράφος κόβει την επιφάνεια του καμβά σε δύο μέρη, ίσης φιγούρα του μοναχού συν-
σημασίας αλλά όχι πάντα ίσου εμβαδού. Σχέδιο δεν υπάρχει θλίβεται μπροστά στο μεγα-
και είναι το χρώμα που ενδύεται το ρόλο της περιγραφής. Οι λείο της φουρτουνιασμένης,
αφηρημένες ζώνες πλάθονται, σχηματίζονται, οριοθετούνται άγριας θάλασσας. Στα έργα
από χρώμα: μουντό,σκοτεινό, βαθιά μελαγχολικό. Το γκρίζο του Απόστολου Κοτούλα, ο
του ουρανού παντρεύεται με το ψυχρό λευκό-γαλάζιο του χιο- θεατής παίρνει τη θέση του
νιού, ενώ στις ελάχιστες περιπτώσεις που χρησιμοποιούνται μοναχού, στέκεται έκθαμ-
το πορτοκαλί και το κόκκινο, δεν λειτουργούν παρά συμπλη- βος μπροστά στο μαγευτικό,
ρωματικά μέσα στη βαριά ατμόσφαιρα του συνόλου, φωτεινές βαθιά υποβλητικό τοπίο. Η
ζώνες που συμπιέζονται στο ζόφος. Στις μεγάλες, ενιαίες αυ- σύνδεση με τον γερμανό ρο-