Page 45 - mag_83

«Το καλύτερο σε ένα βιβλίο δεν είναι οι σκέψεις που περιέχει αλλά οι σκέψεις που προκαλεί.

Είναι όπως η ομορφιά της μουσικής που δεν βρίσκεται στις νότες, αλλά στην ηχώ της καρδιάς μας.»

Oliver W. Holmes, 1809-1894, Αμερικανός συγγραφέας

JosepH rotH

ο τσιπΕρ και ο πατΕρασ του

ΕκδοσΕισ ροΕσ

Όπως δηλώνει ήδη ο τίτλος του, το έργο περι-
στρέφεται γύρω από δύο κύριους χαρακτήρες,
και αυτές οι δύο μορφές έχουν πλαστεί για να
εκπροσωπήσουν την ίδια την εποχή τους: Ο Άρ-

νολντ Τσίπερ, ο φορτωμένος με ελπίδες γιος,
επιστρέφει στην πατρίδα μετά τον Α΄ Παγκόσμιο
Πόλεμο, νιώθει ωστόσο άπατρις. Κάθεται σε κα-
φενεία, ψάχνει ματαίως να βρει κάποιο νόημα

σε μια μόνιμη δουλειά γραφείου ή ένα νέο ξεκί-
νημα… Είναι ο «νεαρός άντρας της γενιάς του
πολέμου», η παραδειγματική μορφή μιας απογοη-
τευμένης και αποδεκατισμένης γενιάς (στην οποία

ανήκε κι ο ίδιος ο συγγραφέας).
Και ο πατέρας του, ο γερο-Τσίπερ, είναι χαρα- 45
κτηριστικό δείγμα της προηγούμενης γενιάς, που
ξόδεψε μεγάλο μέρος της ενέργειάς της για να αναρριχηθεί από τη θέση του προλετάριου

σε εκείνη του (μικρο)αστού – θέση την οποία ο Ροτ περιγράφει απολαυστικά, χωρίς να της
«χαρίζεται», αλλά και με μια βαθιά τρυφερότητα και κατανόηση.
Στις σελίδες του μυθιστορήματος είναι διάχυτη η οσμή του χαμένου ή του ποτέ κατακτη-
μένου μεγαλείου: της εποχής της Αυτοκρατορίας και της άπιαστης ανώτερης τάξης της

μπουρζουαζίας. Η οσμή του πολέμου, του επικείμενου και αργότερα του τελειωμένου. Η
οσμή του μίσους μιας γενιάς νεαρών ανδρών που τριγυρνά χωρίς σκοπό στα συντρίμμια
των ματαιωμένων ονείρων των πατεράδων, ανίσχυρη ακόμη και να ονειρευτεί, ήδη ηττη-
μένη και γερασμένη από τον κόπο και την ταλαιπωρία που κατέβαλε στο πεδίο μιας μάχης

στην οποία ρίχτηκε σαν σφάγιο από τους γονιούς της.
Κι η αδιόρατη οσμή μιας νέας εποχής που ανατέλλει, με τα αστραφτερά φώτα του κινημα-
τογράφου και των ελευθεριαζόντων ηθών των γυναικών, μιας εποχής που ο αφηγητής-
συγγραφέας αποδομεί συστηματικά με όπλα την ακατάβλητη ειρωνεία και τη διορατικότη-

τά του.
Ο Γιόζεφ Ροτ καταθέτει ένα Zeitroman, μυθιστόρημα εποχής, προάγγελο των μεγάλων
μυθιστορημάτων του –όπως το Εμβατήριο Ραντέτσκυ, με το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ότι
εντάσσεται στην ίδια ενότητα–, προϊδεάζοντας τον αναγνώστη για την απαράμιλλη τέχνη

του να πλάθει χαρακτήρες που εκφράζουν μια ολόκληρη εποχή, η οποία τοποθετείται χρο-
νικά πριν και μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.